Bài 29: Luyện tập lựa chọn trật tự từ trong câu

Nội dung text: Bài 29: Luyện tập lựa chọn trật tự từ trong câu

1. KIỂM TRA BÀI CŨ: 1.Nêu2. Nêu nhận tác xétdụng về của cách việc sắp sắp xếp xếp trật tự trật tựtừ từ trong trong câu? câu? Trong một câu có nhiều cách sắp xếp trật tự các từ, mỗi cách đem lại hiệu quả diễn đạt riêng. Người nói (người viết) cần biết lựa chọn trật tự từ thích hợp với yêu cầu giao tiếp.
2. 3.Nối một thông tin ở cột A với một thông tin tương ứng của câu đó ở cột B A B 1. Mát rượi lòng ta, ngân nga tiếng 1. Nhấn mạnh đặc điểm của sự vật hát được nói đến 2. Đẹp vô cùng Tổ quốc ta ơi! 2. Tạo âm hưởng hài hòa cho câu văn 3. Học, học nữa, học mãi! 3. Nhấn mạnh tầm quan trọng của vấn đề được nói đến 4. Lúc đầu học tiểu học để bồi lấy 4. Đảm bảo sự liên kết của câu văn gốc. Tuần tự tiến lên học đến tứ thư, với câu trước nó ngũ kinh, chư sử. 5. Nhấn mạnh trình tự của vấn đề được nói đến.
3. Bài tập 1: Trật tự các từ và cụm từ in màu đỏ dưới đây thể hiện mối quan hệ giữa những hoạt động và trạng thái mà chúng biểu thị như thế nào? a)Tinh thần yêu nước cũng như các thứ của quý. Có khi được trưng bày trong tủ kính, trong bình pha lê, rõ ràng dễ thấy. Nhưng cũng có khi được cất giấu kín đáo trong rương, trong hòm.Bổn phận của chúng ta là làm cho những của quý kín đáo ấy đều được đưa ra trưng bày. Nghĩa là phải ra sức giải thích, tuyên truyền, tổ chức, lãnh đạo, làm cho tinh thần yêu nước của tất cả mọi người đều được thực hành vào công việc yêu nước, công việc kháng chiến. (Hồ Chí Minh, Tinh thần yêu nước của nhân dân ta) Gợi ý:- Thể hiện thứ tự các công việc cần làm để khích lệ, phát huy lòng yêu nước của nhân dân ta (Mối quan hệ trước- sau)
4. Bài tập 1: Trật tự các từ và cụm từ in màu đỏ dưới đây thể hiện mối quan hệ giữa những hoạt động và trạng thái mà chúng biểu thị như thế nào? b) Gần đến ngày giỗ đầu thầy tôi, mẹ tôi ở Thanh Hóa vẫn chưa về.Trong đó nghe đâu mẹ tôi đi bán bóng đèn và những phiên chợ chính còn bán cả vàng hương nữa. ( Nguyên Hồng, Những ngày thơ ấu) Gợi ý:- Thể hiện thứ tự các việc chính- phụ (việc chính, việc diễn ra hằng ngày của bà mẹ là bán bóng đèn; còn bán vàng hương chỉ là việc làm thêm trong những phiên chợ chính.)
5. Bài tập 2: Vì sao các cụm từ in màu đỏ dưới đây được đặt ở đầu câu? a) Cùng lắm, nó có giở quẻ, hắn cũng chỉ đến đi ở tù. Ở tù thì hắn coi là thường. (Nam Cao, Chí Phèo) b) Nguyễn Tuân có một kho từ vựng hết sức phong phú mà ông đã cần cù tích lũy. Vốn từ vựng ấy, trước Cách mạng tháng Tám,ông thường dùng để chơi ngông với đời. (Nguyễn Đăng Mạnh) a. Nhấn mạnh sự coi thường việc ở tù của nhân vật Chí Phèo. b. Nhấn mạnh khả năng ngôn ngữ của Nguyễn Tuân.
6. Bài tập 2: Vì sao các cụm từ in màu đỏ dưới đây được đặt ở đầu câu? c)Việc đến tai em bé con nhà thợ cày, em liền bảo cha: –Chả mấy khi được lộc vua ban, cha cứ thưa với làng giết thịt hai con trâu và đồ hai thúng gạo nếp để mọi người ăn một bữa cho sướng miệng. Còn một trâu và một thúng gạo, ta sẽ xin làng làm phí tổn cho cha con ta trẩy kinh lo liệu việc đó. (Em bé thông minh) c. Thể hiện thứ tự các vật đã xuất hiện ở câu trước.
7. Bài tập 2: Vì sao các cụm từ in màu đỏ dưới đây được đặt ở đầu câu? d) Trong mười năm ấy, thơ mới đã đấu tranh gắt gao với thơ cũ, một bên giành quyền sống, một bên giữ quyền sống. Cuộc đấu tranh kéo dài cho đến ngày thơ mới toàn thắng. Trong sự thắng lợi ấy, cũng có công của những người tả xung hữu đột nơi chiến trường, nhưng trước hết là công những nhà thơ mới. (Hoài Thanh-Hoài Chân, Một thời đại trong thi ca) d. Nhấn mạnh thời gian Thơ mới đấu tranh thắng lợi giành quyền sống.
8. Bài tập 3: Phân tích hiệu quả diễn đạt của trật tự từ trong những câu in màu xanh dưới đây: a. Bước tới Đèo Ngang bóng xế tà, Cỏ cây chen đá, lá chen hoa. Lom khom dưới núi, tiều vài chú, Lác đác bên sông, chợ mấy nhà. Nhớ nước đau lòng, con quốc quốc, Thương nhà mỏi miệng, cái gia gia. Dừng chân đứng lại trời, non, nước, Một mảnh tình riêng ta với ta. (Bà huyện Thanh Quan- Qua đèo Ngang) b. Rất đẹp hình anh lúc nắng chiều Bóng dài lên đỉnh dốc cheo leo Núi không đè nổi vai vươn tới Lá ngụy trang reo với gió đèo... (Tố Hữu- Lên Tây Bắc)
9. Bài tập 3: Phân tích hiệu quả diễn đạt của trật tự từ trong những câu in màu xanh dưới đây: a. Bước tới Đèo Ngang bóng xế tà, Cỏ cây chen đá, lá chen hoa. Lom khom dưới núi, tiều vài chú, Lác đác bên sông, chợ mấy nhà. Nhớ nước đau lòng, con quốc quốc, Thương nhà mỏi miệng, cái gia gia. Dừng chân đứng lại trời, non, nước, Một mảnh tình riêng ta với ta. Đáp án: Đảo vị ngữ: + Nhấn mạnh sự thưa thớt, vắng vẻ nơi Đèo Ngang lúc chiều tà. + Nhấn mạnh nỗi nhớ da diết trong tâm hồn thi sĩ về quê hương, đất nước, quá khứ.
10. Bài tập 3: Phân tích hiệu quả diễn đạt của trật tự từ trong những câu in màu xanh dưới đây: b. Rất đẹp hình anh lúc nắng chiều Bóng dài lên đỉnh dốc cheo leo Núi không đè nổi vai vươn tới Lá ngụy trang reo với gió đèo... (Tố Hữu- Lên Tây Bắc) Đáp án: Đảo tính từ (rất đẹp) lên đầu câu nhấn mạnh vẻ đẹp của người chiến sĩ vừa hiên ngang, anh dũng vừa lãng mạn, thơ mộng.
11. Bài tập 4: Các câu (a) và (b) sau đây có gì khác nhau? Chọn câu thích hợp điền vào chỗ trống trong đoạn văn bên dưới. a.a Tôi thấy một anh Bọ Ngựa trịnh trọng tiến vào. b.b Tôi thấy trịnhtrịnh trọngtrọng tiến vào một anh Bọ Ngựa. Gợi ý: a. Câu miêu tả bình thường. b. Từ trịnh trọng được đảo lên trên nhằm nhấn mạnh vẻ “làm bộ làm tịch” quá mức của Bọ Ngựa.
12. Bài tập 4: Các câu (a) và (b) sau đây có gì khác nhau? Chọn câu thích hợp điền vào chỗ trống trong đoạn văn bên dưới. a.a Tôi thấy một anh Bọ Ngựa trịnh trọng tiến vào. b.b Tôi thấy trịnh trọng tiến vào một anh Bọ Ngựa. *Đoạn văn: Bỗng mấy chú Châu Chấu Ma đang nhảy nhót khoe tài quanh các nàng Cào Cào, vội né giạt về một bên. Rồi trong cửa hàng chợt im tiếng ồn ào./...../Người ngợm anh Bọ Ngựa này cũng bình thường thôi, nhưng chưa hiểu sao anh làm ra lối quan dạng đến thế, anh đi cứ chân nhấc từng bước cao ngang đầu gối kiểu bước chân ngỗng, cách thức rất ta đây kẻ giờ và hách dịch.
13. Bài tập 5: Dưới đây là đoạn kết bài Cây tre Việt Nam của Thép Mới (Ngữ văn 6, tập 2, tr.95).Hãy liệt kê các khả năng Vì sao tác giả lại lựa chọn trật tự từ như vậy ? sắp xếp trật tự từ trong bộ phận câu in màu đỏ. Cây tre Việt Nam! Cây tre xanh, nhũn nhặn, ngay thẳng, thủy chung, can đảm. Cây tre mang những đức tính của người hiền là tượng trưng cao quý của dân tộc Việt Nam. Gợi ý: - Cây tre nhũn nhặn, thủy chung, ngay thẳng, can đảm, xanh. - Cây tre thủy chung, ngay thẳng, can đảm, nhũn nhặn, xanh. - Cây tre ngay thẳng, can đảm, thủy chung, nhũn nhặn, xanh. - .
14. Bài tập 5: Dưới đây là đoạn kết bài Cây tre Việt Nam của Thép Mới (Ngữ văn 6, tập 2, tr.95).Hãy liệt kê các khả năng sắp xếp trật tự từ trong bộ phận câu in màu đỏ. Cây tre Việt Nam! Cây tre xanh, nhũn nhặn, ngay thẳng, thủy chung, can đảm. Cây tre mang những đức tính của người hiền là tượng trưng cao quý của dân tộc Việt Nam. Gợi ý: Cách sắp xếp của tác giả là hợp lí nhất vì đúc kết được những phẩm chất đáng quý của cây tre theo đúng trình tự miêu tả trong bài văn.
15. Bài tập 6. Viết một đoạn văn ngắn về một trong các đề tài sau đây: a) Lợi ích của đi bộ đối với sức khỏe. b) Lợi ích của đi bộ đối với việc mở rộng hiểu biết thực tế. YÊU CẦU: - Đoạn văn từ 5-7 câu. - Cách diễn đạt: diễn dịch (quy nạp). - Triển khai đề tài. - Sử dụng một câu sắp xếp trật tự từ mang hiệu quả diễn đạt (liên kết câu, nhấn mạnh hình ảnh, thể hiện thứ tự sắp xếp các sự việc,..)
16. BÀI TẬP CỦNG CỐ: Nhận xét ý nghĩa các câu khi có sự thay đổi về trật tự các từ sau: 1.a. Tôi đang đọc sách. bb.. SáchSách đangđang đọcđọc tôi.tôi. 2. a. Bao giờ anh về? b. Anh về bao giờ? 3. a.Giờ ra chơi, một số bạn nhảy dây, một số bạn đá cầu, một số bạn chơi bịt mắt bắt dê. b.Giờ ra chơi, một số bạn chơi bịt mắt bắt dê, một số bạn đá cầu, một số bạn nhảy dây.
17. HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ: - Viết đoạn văn ngắn theo chủ đề và giải thích cách sắp xếp trật tự từ ở một câu văn trong đoạn văn đó. - Soạn bài : Tìm hiểu các yếu tố tự sự và miêu tả trong văn nghị luận.