Bài giảng Ngữ văn 8 - Bài 22: Chiếu dời đô

Nội dung text: Bài giảng Ngữ văn 8 - Bài 22: Chiếu dời đô

1. Lí Công Uẩn
2. I. Kiến thức cần nhớ về tỏc giả ưtỏc phẩm 1. Tác giả:
3. Từ nhỏ ụng là một cậu bộ thụng minh hơn người, lại được sự nuụi dạy của hai nhà trớ thức lớn đương thời là sư Lý Khỏnh Văn và Thiền sư Đạo Hạnh.
4. Khi mới 20 tuổi, Lý Cụng Uẩn được đưa vào triều làm một chức quan vừ. Vốn là người thụng minh, cú sức khoẻ và chớ lớn, Cụng Uẩn từ đú ngày càng được tin cậy trong triều, về sau làm tới Tả thõn vệ Điện tiền chỉ huy sứ và trở thành trụ cột của nhà tiền Lờ.
5. I.Kiến thức cần nhớ về tỏc giả tỏc phẩm 1. Tác giả: - Lí Công Uẩn (974 - 1028). - Quê : Từ Sơn - Bắc Ninh. - Là người thông minh, nhân ái, có chí lớn. - Là người sáng lập vương triều Lí. Lí Công Uẩn (974 - 1028)
6. Nhà vua ban chiếu
7. 2. Tác phẩm: Chiếu dời đô a) Hoàn cảnh ra đời : - Viết năm 1010. - Khi có ý định dời đô từ Hoa Lưư về Đại La. b) Thể loại : - Chiếu (còn gọi là chiếu thưư, chiếu chỉ): Lời ban bố mệnh lệnh của vua cho thần dân. - “Chiếu dời đô”: Viết bằng văn xuôi chữ Hán có xen câu văn biền ngẫu. l Chú ý: Phân biệt CHIếU – hịch – cáo
8. Chiếu dời đô 1/ Lý do dời đô cũ 2/ ý chí định đô mới (Từ đầu không thể không dời đổi ) (Phần còn lại) Gưương Thực tế Lợi thế Quyết sáng triều của định đời Đinh Đại của xưa Lê La nhà vua
9. I.Nội dung cơ bản của tỏc phẩm Tại sao tỏc giả viện dẫn việc 1. Lí do dời đô cũ: cỏc đời vua a. Gương sáng đời xưa. xưa của TQ nhiều lần dời - Lịch sử từng có những cuộc dời đô. đụ cú ý nghĩa - Việc dời đô làm đất nước vững bền, thịnh vượng. gỡ ? ?Theo suy luận của tác giả, việc dời đô của vua nhà Thương, Chu nhằm những mục đích gi? Kết quả của việc dời đô ấy? +Mục đích: mưu nghiệp lớn, xây dựng đất nước phồn thịnh lâu dài; thuận ý trời, lòng dân +Kết quả: Đất nước vững bền , phong tục phồn thịnh Chuyện dời đô thường diễn ra trong lịch sử vỡ thế việc Lớ Thỏi Tổ cho rằng việc dời đô không có gi là khác thường. ?Theo tác giả,việc 2 nhà Đinh –Lờ không dời đô là đúng hay sai? Hai nhà :Đinh Lờ khụng chịu rời đụ là : +Sai lầm:Không theo mệnh trời; không học cái đúng của người xưa. +Hậu quả: triều đại ngắn ngủi, trăm họ hao tổn, vạn vật không thích nghi Việc rời đụ là tất yếu khụng thể khụng làm
10. ?Bằng nhưng hiểu biết lịch sử & địa lí về vùng đất Hoa Lư,em hãy thử giải thích việc 2 triều đại Đinh –Lờ phải đóng đô nơi đây? Thời kỡ trước đó, thế & lực của 2 triều Đinh –Lờ vẫn chưa đủ mạnh đê ra nơi đồng bằng trung tâm của đất nước mà vẫn phải dựa vào địa thế hiểm trở của rừng núi để bảo vệ đất nước, chống chọi với nạn ngoại xâm. ?Theo em, tớnh dễ thuyết phục của luận điểm “dời đô là tất yếu” là do đâu (những yếu tố nào?) Do hai lí lẽ chặt chẽ, sáng rõ là lẽ thường, phù hợp khách quan.
11. II.Nội dung cơ bản của tỏc phẩm ?Theo Lớ Cụng Uẩn , thành 2. ý chí định đô mới: Đại La có những lợi thế gì để xứng đáng được chọn làm a) Lợi thế của Đại La kinh đô của đất nước? - Lịch sử: kinh đô cũ của Cao Vương - Vị thế địa lý: thuận lợi cho phát triển + Vị trí: trung tâm trời đất, mở ra bốn hướng + Địa hình, quy mô: Có núi, có sông, đất rộng, bằng, cao, thoáng. + Địa thế: “rồng cuộn, hổ ngồi” à Nơi trung tâm của quốc gia Đại Việt. Nơi dựng nghiệp đế vương.
12. Cú ý kiến cho rằng :Dự khụng muốn lộ rừ ra nhưng khi trỡnh bày lợi thế của thành Đại La.Tỏc giả vẫn thể hiện khỏ rừ tỡnh cảm của mỡnh đối với vựng đất này ?Em cú đồng ý với nhận định đú khụng ? Tỡnh cảm yêu mến vùng đất được coi là thắng địa ấy ngập tràn trong tiết tấu, nhịp điệu, từng ý từng lời của người viết dưới hỡnh thức những cõu văn biền ngẫu đối xứng nhịp nhàng. VD: ở vào nơi trung tâm... ngồi; xen giữa những câu dài là ngắn có tác dụng bắc cầu, nối tiếp mạch văn tuôn trào đầy hứng khởi. VD: địa thế ... tốt tươi. -Để nhấn mạnh ưu thế tuyệt vời của thành Đại La, tác giả sử dụng giọng văn dồn dập với nhiều cách nói tôn vinh: nơi thắng địa, chốn tụ hội trọng yếu, kinh đô bậc nhất. ?Việc nêu những ưu thế to lớn của thành Đại La để khẳng định đây là nơi tốt nhất để đóng đô đã thể hiện khát vọng của nhà vua( và dân tộc ta lúc bấy giờ?) - Tình cảm yêu mến thành Đại La và ý định rời đô đến vùng đất này xuất phát từ ý đồ mưu toan nghiệp lớn, một tầm nhìn xa rộng đến mai sau vì lợi ích của muôn dân trăm họ. Nó thể hiện khát vọng thống nhất đất nước, vững mạnh, phồn vinh.
13. Đại La mảnh đất định đô lý tưởng Về lịch sử: Về Địa lý: Về tiềm năng: Cao Vương thuận lợi dồi dào đã định đô
14. 2. ý chí định đô mới: a) Lợi thế của Đại La - Lịch sử: kinh đô cũ của Cao Vưương - Vị thế địa lý: thuận lợi cho phát triển - Tiềm năng: muôn vật phong phú, tốt tươi àNơi trung tâm của quốc gia Đại Việt Nơi dựng nghiệp đế vương. Nhận xột về nghệ thuật trong bài văn nghị luận ?
15. Nghệ thuật: - Lập luận chặt chẽ. - Lời văn biền ngẫu cân xứng, các vế đối nhau, súc tích. - Câu chủ đề: “Thật là chốn tụ hội trọng yếu của bốn phương đất nước cũng là nơi kinh đô bậc nhất của đế vương muôn đời”
16. II.Nội dung cơ bản của tỏc phẩm 2. ý chí định đô mới: b) Quyết định của nhà vua: “Trẫm muốn dựa vào sự thuận lợi của đất ấy để định chỗ ở. Các khanh nghĩ sao?” ị Khẳng định chắc chắn chọn Đại La làm kinh đô. Chiếu dời đô thể hiện khát vọng của vua Lớ Thỏi Tổ và dân tộc ta thời bấy giờ? - Khát vọng về một đất nước độc lập, thống nhất, hùng cường và phồn vinh.
17. ?Vỡ sao nói “Chiếu dời đô” đã phản ánh ý chí độc lập tự cường và sự phát triển lớn mạnh của dân tộc đại Việt . -Việc dời đô từ vùng núi Hoa Lư ra đồng bằng đất rộng chứng tỏ triều đỡnh nhà Lý đã đủ tiềm lực chấm dứt nạn phong kiến cát cứ, đủ sức sánh ngang với phương Bắc Phát triển mạnh mẽ Tại sao kết thúc bài chiếu, Lí Thái Tổ không dùng câu cầu khiến với ý ra mệnh lệnh mà lại đặt câu hỏi “Các khanh nghĩ thế nào?” tác dụng của cách kết thúc đó? - Cách kết thúc đó mang tính chất đối thoại tạo sự đồng cảm và thống nhất giữa mệnh lệnh của nhà vua và ý nguyện của thần dân. Bài Chiếu thuyết phục người nghe bằng lí lẽ chặt chẽ và tỡnh cảm chân thành dễ đi vào lòng người. Đú tuy là tiếng nói của một người nhưng hội tụ tấm lòng của cả dân tộc.
18. III. Tổng kết: 1. Nghệ thuật: “ Chiếu dời đô” có sức thuyết phục mạnh mẽ bởi lập luận sắc bén và sự kết hợp hài hoà giữa lí và tình. -Câu văn biền ngẫu cân xứng, nhịp nhàng. 2. Nội dung: -Phản ánh khát vọng của nhân dân về đất nước độc lập thống nhất, hùng cường; một nước Đại Việt đang trên đà lớn mạnh
19. Chọn câu trả lời đúng nhất cho ý kiến sau: “Việc chiếu dời đô ra đời đã phản ánh ý chí độc lập tự cường và sự phát triển lớn mạnh của dân tộc Đại Việt”. A. Chứng tỏ triều đình nhà Lý đủ sức chấm dứt nạn phong kiến cát cứ. B. Thế và lực của dân tộc Đại Việt sánh ngang hàng với phương Bắc. C. Thể hiện ý chí nguyện vọng của nhân dân thu giang sơn về một mối và dựng xây đất nước độc lập tự cường. D. Cả ba ý kiến trên.