Bài giảng Ngữ văn 8 - Bài: Đường về quê mẹ

Nội dung text: Bài giảng Ngữ văn 8 - Bài: Đường về quê mẹ

1. THỰC HÀNH ĐỌC HIỂU : ĐƯỜNG VỀ QUÊ MẸ ĐOÀN VĂN CỪ I. Tìm hiểu chung - Phong cách sáng tác: Viết về thôn 1.Tác giả Đoàn Văn Cừ quê với bút pháp rất riêng , viết về hội hè , đình đám , chợ Tết ... Sinh năm 1913, mất năm 2004 -Tác phẩm chính: Thôn ca I (1994), Thơ lửa (1947), Việt Nam huy hoàng (1948), Thôn ca II (1960), Đường về Quê : xã Nam Lợi, quê mẹ (1987)... huyện Nam Trực , tỉnh Nam Định. - Giải thưởng : Ông được tặng giải thưởng HCM năm 2001.
2. THỰC HÀNH ĐỌC HIỂU : ĐƯỜNG VỀ QUÊ MẸ ĐOÀN VĂN CỪ 2. Tác phẩm Thúng cắp bên hông, nón đội đầu, U tôi ngày ấy mỗi mùa xuân, Khuyên vàng, yếm thắm, áo the nâu Dặm liễu mây bay sắc trắng ngần, Trông u chẳng khác thời con gái Lại dẫn chúng tôi về nhận họ Mắt sáng, môi hồng, má đỏ au. Bên miền quê ngoại của hai thân. Chiều mát, đường xa nắng nhạt vàng, Tôi nhớ đi qua những rặng đề, Đoàn người về ấp gánh khoai lang, Những dòng sông trắng lượn ven đê. Trời xanh cò trắng bay từng lớp, Cồn xanh, bãi tía kề liên tiếp, Xóm chợ lều phơi xác lá bàng. Người xới cà, ngô rộn bốn bề. Tà áo nâu in giữa cánh đồng, Gió chiều cuốn bụi bốc sau lưng. Bóng u hay bóng người thôn nữ Cúi nón mang đi cặp má hồng. Tới đường làng gặp những người quen. Ai cũng khen u nết thảo hiền, Dẫu phải theo chồng thân phận gái Đường về quê mẹ vẫn không quên
3. THỰC HÀNH ĐỌC HIỂU : ĐƯỜNG VỀ QUÊ MẸ ĐOÀN VĂN CỪ a. Giải nghĩa từ + Dặm liễu : chỉ đường xa + Hai thân : cha mẹ +The: hàng dệt bằng tơ nhỏ sợi, mặt thưa, mỏng, không bóng, thời trước dùng để may áo dài . + U: mẹ .. + Đề : .thuộc loại đa ,lá có mũi nhọn dài.
4. THỰC HÀNH ĐỌC HIỂU : ĐƯỜNG VỀ QUÊ MẸ ĐOÀN VĂN CỪ I. Tìm hiểu chung 1.Tác giả Đoàn Văn Cừ - Xuất xứ: Trích trong Thơ Đoàn Văn Cừ , In trong tập “ Thôn ca” năm 2.Tác phẩm: 1942. a. Đọc, giải nghĩa từ: - Thể thơ: thơ bảy chữ b. Tìm hiểu chung - PTBĐ: Biểu cảm ( Tự sự, miêu tả) - Bố cục: 4 phần + Phần 1 (khổ 1): Không gian , thời gian khi “tôi “ về quê. + Phần 2 (khổ 2, 4): Bức tranh thiên nhiên và con người nơi làng quê. + Phần 3 (khổ 3,5): Hình ảnh người mẹ trên con đường về quê. +Phần 4 (khổ 6 ) : Những tâm tư, tình cảm của tác giả về nơi cội nguồn .
5. Sáng tác : 1942 1913- 2004 Thể thơ: Thơ bảy chữ Tác giả Đoàn Văn Cừ PTBĐ: Biểu cảm + Tự sự, Miêu tả Quê: Nam Định P1:Không gian ,thời gian Là giáo viên có nhiều bài thơ hay trên đường về quê. Tác phẩm P3: Hình ảnh người mẹ trên đường về quê Thơ ông thường viết nhiều về hội hè, chợ tết, nông thôn . P2: Bức tranh thiên nhiên Bố cục: 4 phần và con người nơi làng quê. P4: Những tâm tư ,tình cảm của tác giả về cội nguồn.
6. II/ Đọc –hiểu văn bản
7. THỰC HÀNH ĐỌC HIỂU : ĐƯỜNG VỀ QUÊ MẸ ĐOÀN VĂN CỪ I. TÌM HIỂU CHUNG II. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN 1. Không gian , thời gian khi “tôi “ về quê .
8. THỰC HÀNH ĐỌC HIỂU : ĐƯỜNG VỀ QUÊ MẸ ĐOÀN VĂN CỪ PHIẾU HỌC TẬP SỐ 01 Nhiệm vụ: Đọc khổ thơ đầu của bài thơ và thực hiện các yêu cầu sau: U tôi ngày ấy mỗi mùa xuân, Dặm liễu mây bay sắc trắng ngần, Lại dẫn chúng tôi về nhận họ Bên miền quê ngoại của hai thân. 1. Không a. Nhân vật tôi về quê vào gian , thời b. Nhận xét cách xưng hô “u” , cách thời điểm nào ? Không gian gian khi tôi gọi “ hai thân “ của tác giả ? . khi mẹ đưa nhân vật tôi về về quê quê có gì đặc biệt .
9. THỰC HÀNH ĐỌC HIỂU : ĐƯỜNG VỀ QUÊ MẸ ĐOÀN VĂN CỪ PHIẾU HỌC TẬP SỐ 01 a. Thời gian b. Không gian - “Tôi” về quê mẹ khi đã lớn. - “Dặm liễu mây bay sắc trắng ngần”: vừa miêu tả khung cảnh thiên nhiên, vừa thể hiện - Thường về vào “mỗi mùa xuân” gặp mặt, 1. Không cách điệu sắc đẹp ngoại hình của mẹ: nhẹ thăm hỏi họ hàng bên quê ngoại.→ Tác giả mở gian , thời nhàng, tinh tế, thướt tha, đầy uyển chuyển... đầu bằng hồi ức của đứa con vẫn giữ lại trong gian khi . tôi về quê + NT: Hình ảnh : dặm liễu ; cách gọi “U”: thân trí tưởng hình ảnh lúc bé theo mẹ về thăm quê thương ,trìu mến . ngoại. Hai thân : cách gọi bố mẹ thể hiện sự kính trọng ,văn hóa... Khung cảnh về quê yên bình ,gợi nhiều cảm xúc .
10. THỰC HÀNH ĐỌC HIỂU : ĐƯỜNG VỀ QUÊ MẸ ĐOÀN VĂN CỪ I. TÌM HIỂU CHUNG II. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN 1.Không gian và thời gian khi “tôi” về quê ( khổ 1 ). 2. Bức tranh thiên nhiên và con người làng quê ( khổ 2,4 ) Tôi nhớ đi qua những rặng đề, Những dòng sông trắng lượn ven đê. Cồn xanh, bãi tía kề liên tiếp, Người xới cà, ngô rộn bốn bề. Chiều mát, đường xa nắng nhạt vàng, Đoàn người về ấp gánh khoai lang, Trời xanh cò trắng bay từng lớp, Xóm chợ lều phơi xác lá bàng.
11. THỰC HÀNH ĐỌC HIỂU : ĐƯỜNG VỀ QUÊ MẸ ĐOÀN VĂN CỪ + Những rặng đề, những dòng sông trắng lượn ven đê, cồn xanh, bãi tía . Bức tranh thiên + Khung cảnh chiều quê: đường xa nắng nhạt vàng, trời xanh, cò trắng bay từng lớp, nhiên: xóm chợ lều phơi xác lá bàng (những chiếc lều xiêu vẹo ngập xác lá bàng). Cuộc sống nơi + Người làm đất trồng cây: người xới cà, ngô rộn bốn bề. thôn quê + Cảnh những người nông dân bới khoai gánh về thôn ấp “đoàn người về ấp gánh khoai lang”. * Nghệ thuật : Liệt kê, tính từ , động từ , so sánh. → Hình ảnh quen thuộc của làng quê Việt Nam. Cảnh vật vừa sinh động, tràn đầy sức sống, hiện lên một bức tranh thôn quê với những màu sắc và đường nét được phối hài hòa. => Thiên nhiên và con người hiện lên đầy vẻ mộc mạc, giản dị đến lạ nhưng cũng đầy thân thương, yên bình của một làng quê, mà khiến cho ai đi đâu cũng nhớ về.
12. THỰC HÀNH ĐỌC HIỂU : ĐƯỜNG VỀ QUÊ MẸ ĐOÀN VĂN CỪ I. TÌM HIỂU CHUNG II. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN 1.Không gian và thời gian khi“tôi” về quê. Thúng cắp bên hông, nón đội đầu, Khuyên vàng, yếm thắm, áo the nâu 2. Bức tranh thiên nhiên và con người làng quê. Trông u chẳng khác thời con gái 3. Hình ảnh người mẹ trên con đường về thăm quê. Mắt sáng, môi hồng, má đỏ au. Tà áo nâu in giữa cánh đồng, -Thúng cắp bên hông, nón đội đầu. Gió chiều cuốn bụi bốc sau lưng. Bóng u hay bóng ingười thôn nữ Hình ảnh -Khuyên vàng, yếm thắm, áo the nâu Cúi nón mang đi cặp má hồng. người mẹ -Mắt sáng, môi hồng, má đỏ au. -Tà áo nâu in giữa cánh đồng ... ? Tác giả đã khắc họa hình ảnh về người mẹ trên con đường về quê qua những chi tiết nào? Hình ảnh người mẹ dịu dàng, e ấp – đẹp vô cùng .
13. THỰC HÀNH ĐỌC HIỂU : ĐƯỜNG VỀ QUÊ MẸ ĐOÀN VĂN CỪ I. TÌM HIỂU CHUNG II. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN Tới đường làng gặp những người quen. 1.Không gian và thời gian khi“tôi” về quê. Ai cũng khen u nết thảo hiền, 2. Bức tranh thiên nhiên và con người làng quê. Dẫu phải theo chồng thân phận gái 3. Hình ảnh người mẹ trên con đường về thăm quê. Đường về quê mẹ vẫn không quên. 4. Những tâm tư tình cảm của tác giả về nơi cội nguồn - Khen ‘U nết thảo hiền “dẫu đã lấy chồng nhưng vẫn không quên đường về . → Người mẹ hiện lên với nết “thảo hiền” dễ mến. Dù lấy chồng xa xứ nhưng mẹ vẫn không quên đường về quê mẹ, vẫn về thăm quê hương, tổ tiên, ông bà, cha mẹ, họ hàng.
14. THỰC HÀNH ĐỌC HIỂU : ĐƯỜNG VỀ QUÊ MẸ ĐOÀN VĂN CỪ III.TỔNG KẾT 1. Nghệ thuật : 2. Nội dung: 3.Ý nghĩa : - Những dòng hoài niệm và tâm - Tình yêu, sự gắn bó với gia - Thể thơ bảy chữ cùng lời thơ trạng vui mừng háo hức của người con về những lần cùng mẹ về quê đình quê hương của tác giả. giản dị, mộc mạc. ngoại. - Nhắc nhở chúng ta hãy luôn nhớ -Đồng thời còn thể hiện tình cảm yêu - Nhịp thơ linh hoạt. mến, niềm tự hào của con về người về cội nguồn với lòng biết ơn và - Lối miêu tả chân thực, gần gũi, mẹ. kính trọng.. đầy sinh động.
15. VẬN DỤNG ? Dựa vào nội dung bài thơ, em hãy vẽ bức tranh hoặc giới thiệu về vẻ đẹp của người mẹ ?
16. VÒ nhµ VỀ NHÀ - Học thuộc bài thơ. - Học thuộc bài thơ. - Làm phiếu bài tập. - Đọc trước bài: “ Sắc thái nghĩa của từ ” - Soạn bài: Hoạt động ngữ văn: Tập làm thơ bảy -chữViết (Lưu đoạn ý: vănNhận ghi diện lại thểcảm thơ nghĩ và sautập khilàm một bài thơhọc bảy một chữ.) bài thơ sáu chữ , bảy chữ.