Bài giảng Ngữ văn 9 - Bài: Mùa xuân nho nhỏ

Nội dung text: Bài giảng Ngữ văn 9 - Bài: Mùa xuân nho nhỏ

1. MÙA XUÂN NHO NHỎ - Thanh Hải -
2. Mùa xuân nho nhỏ Thanh Hải I. Đọc – tìm hiểu chung 1. Tác giả - Thanh Hải (1930 - 1980). Tên thật là Phạm Bá Ngoãn, quê ở huyện Phong Điền, tỉnh Thừa Thiên – Huế. - Ông hoạt động văn nghệ từ cuối những năm kháng chiến chống Pháp. Trong thời kì chống Mĩ cứu nước, Thanh Hải ở lại quê hương hoạt động và là một trong những cây bút có công xây dựng nền văn học cách mạng ở miền Nam từ những ngày đầu. Nhà thơ Thanh Hải
3. Tác phẩm chính:
4. Văn bản MÙA XUÂN NHO NHỎ Mọc giữa dòng sông xanh Thanh Hải Một bông hoa tím biếc Ta làm con chim hót Ơi con chim chiền chiện Ta làm một cành hoa Hót chi mà vang trời Ta nhập vào hoà ca Từng giọt long lanh rơi Một nốt trầm xao xuyến. Tôi đưa tay tôi hứng. Mùa xuân người cầm súng Một mùa xuân nho nhỏ Lộc giắt đầy quanh lưng Lặng lẽ dâng cho đời Mùa xuân người ra đồng Dù là tuổi hai mươi Lộc trải dài nương mạ Dù là khi tóc bạc. Tất cả như hối hả Mùa xuân ta xin hát Tất cả như xôn xao Câu Nam ai, Nam bình Ðất nước bốn nghìn năm Nước non ngàn dặm mình Vất vả và gian lao Nước non ngàn dặm tình Ðất nước như vì sao Nhịp phách tiền đất Huế Cứ đi lên phía trước.
5. Khổ 1: Cảm xúc của nhà thơ trước mùa xuân thiên nhiên, đất trời. Khổ 2, 3: Cảm xúc của nhà thơ về mùa xuân đất nước. Bố cục Khổ 4, 5: Lời ước nguyện chân thành, tha thiết của nhà thơ. Khổ 6: Lời ngợi ca quê hương, đất nước qua điệu dân ca xứ Huế.
6. I. Đọc - tìm hiểu chung 1. Tác giả 2. Tác phẩm a. Hoàn cảnh sáng tác: tháng 11/1980, không bao lâu trước khi nhà thơ qua đời b. Đọc – chú thích c. Thể thơ: 5 chữ d. Mạch cảm xúc: Vẻ đẹp của mùa xuân thiên nhiên -> mùa xuân của đất nước, con người -> suy ngẫm và ước nguyện của nhà thơ -> lời ngợi ca quê hương, đất nước e. Ý nghĩa nhan đề: Mùa xuân nho nhỏ Thể hiện nguyện ước của nhà thơ Gợi Sáng tạo về sự thống nhất: đề tài độc đáo, quen thuộc phát hiện mới mẻ cái riêng cá nhân - - cái chung cộng đồng
7. I. Đọc – tìm hiểu chung II. Đọc – hiểu văn bản 1. Cảm xúc trước mùa xuân của thiên nhiên, đất trời a. Bức tranh thiên nhiên mùa xuân - Hình ảnh, sự vật: dòng sông, bông hoa, con chim, giọt long lanh - Sắc màu: xanh, tím biếc - Âm thanh: tiếng chim chiền chiện - Không gian: dòng sông, bầu trời - Sức sống căng tràn: + Đảo ngữ“mọc” + Động từ: “mọc”, “hót”, “rơi” => Bức tranh xuân không tĩnh tại mà vận động sinh sôi.
8. I. Đọc – tìm hiểu chung II. Đọc – hiểu văn bản 1. Cảm xúc trước mùa xuân của thiên nhiên, đất trời a. Bức tranh thiên nhiên mùa xuân b. Xúc cảm của nhà thơ - Trìu mến, thiết tha bằng nhiều giác quan - Cảm nhận bằng tình yêu thiên nhiên tha thiết - Say sưa, ngây ngất; trân trọng và nâng niu mùa xuân ÞBức tranh xuân tuyệt đẹp và tâm hồn nhạy cảm, tinh tế, yêu cuộc sống, yêu thiên nhiên của nhà thơ.
9. 1. Cảm xúc trước mùa xuân của thiên nhiên, đất trời 2. Cảm xúc trước mùa xuân của đất nước, con người a. Mùa xuân của con người “Hối hả” “ người cầm súng” cành lá ngụy trang thực Điệp => bảo vệ Tổ quốc mầm mạ xanh tươi từ “ Lộc” “ Mùa xuân” sinh sôi, nảy nở “ người ra đồng” => xây dựng đất nước Ẩn dụ may mắn, tốt lành “Xôn xao”
10. 1. Cảm xúc trước mùa xuân của thiên nhiên, đất trời 2. Cảm xúc trước mùa xuân của đất nước, con người a. Mùa xuân của con người b. Mùa xuân của đất nước quá khứ “ vất vả” Điệp từ hiện tại “ gian lao” “ đất nước” “như vì sao” tương lai Cảm xúc lạc quan, tin tưởng, ngợi ca sức sống của quê hương, đất nước, dân tộc khi mùa xuân về
11. 1. Cảm xúc trước mùa xuân của thiên nhiên, đất trời 2. Cảm xúc trước mùa xuân của đất nước, con người 3. Suy ngẫm và ước nguyện của nhà thơ - Khát khao hòa mình + Chuyển đổi đại từ nhân xưng “tôi” sang “ta” => đánh dấu sự biến đổi của cảm xúc + Điệp từ “ làm” => nhấn mạnh quá trình hóa thân, hòa nhập + Kết cấu đối ứng chặt chẽ => khát khao sống có ích + Từ láy “xao xuyến ” => gợi cảm xúc, dư âm - Ước nguyện cống hiến + Cách thức: âm thầm, bình lặng + Thời điểm: “tuổi hai mươi” - “khi tóc bạc” => Khát khao cháy bỏng được cống hiến cho cuộc đời
12. 1. Cảm xúc trước mùa xuân của thiên nhiên, đất trời 2. Cảm xúc trước mùa xuân của đất nước, con người 3. Suy ngẫm và ước nguyện của nhà thơ 4. Lời ngợi ca quê hương, đất nước - Mùa xuân: đánh thức xúc cảm - Khúc hát quê hương quen thuộc, chan chứa tự hào - Vẻ đẹp tươi thanh bình, tình nghĩa sắt son, sâu nặng - Âm hưởng của lời ngợi ca du dương, lan tỏa - Cảm thức về cội của nhà thơ
13. I. Đọc – tìm hiểu chung II. Đọc – hiểu văn bản III. Tổng kết 1. Nghệ thuật - Thể thơ 5 chữ - Có nhạc điệu trong sáng, tha thiết, gần gũi với dân ca - Nhiều hình ảnh đẹp, giản dị, gợi cảm - So sánh và ẩn dụ sáng tạo 2. Nội dung - Bài thơ là tiếng lòng tha thiết, yêu mến và gắn bó với đất nước, với cuộc đời. - Thể hiện ước nguyện chân thành của nhà thơ được cống hiến cho đất nước, góp một “ mùa xuân nho nhỏ ” của mình vào mùa xuân lớn của dân tộc IV. Luyện tập Viết một đoạn văn khoảng 10 câu, trình bày cảm nhận về một đoạn thơ em yêu thích trong bài thơ “Mùa xuân nho nhỏ”.