Giáo án Ngữ văn Lớp 9 - Tiết 1 đến tiết 10

Nội dung text: Giáo án Ngữ văn Lớp 9 - Tiết 1 đến tiết 10

1. HƯỚNG DẪN HỌC SINH HỌC TIẾT 1, 2 MÔN NGỮ VĂN 9 BÀI: PHONG CÁCH HỒ CHÍ MINH (Lê Anh Trà) Nội dung bài học Yêu cầu học sinh và phần diễn giảng của gv I. Đọc- tìm hiểu chú thích: Học sinh nắm được sơ lược về 1. Đọc văn bản 2. Bố cục: 3 phần - Bố cục: 3 phần + hiện đại: q.trình h.thành và II.Tìm hiểu văn bản: điều kỳ lạ trong p/cHCM + Hạ tắm ao: vẻ đẹp cụ thể 1. Nội dung: trong phong cách HCM + Còn lại: bình luận và k. định ý a.Vốn tri thức văn hoá nhân loại của Hồ Chí nghĩa phong cách HCM Minh : - Tíếp xúc với văn hóa nhiều nước trên thế giới trong con đường hoạt động cách mạng của mình. - Bác đã đan xen kết hợp, bổ sung văn hoá nhân loại với văn hoá dân tộc. - Bác là người kế thừa và phát triển văn hoá. b. Vẻ đẹp trong lối sống giản dị mà thanh cao của Chủ tịch Hồ Chí Minh : ->GD kĩ năng sống cho học + Nơi ở và nơi làm việc đơn sơ sinh: tuổi trẻ bây giờ sống theo + Trang phục hết sức giản dị lối hưởng thụ, đòi hỏi cha mẹ + Ăn uống đạm bạc mua sắm nhiều vật dụng để bằng +Tư trang ít ỏi hoặc hơn bạn bè. Điều đó có giúp ta được mọi người thán Cách sống giản dị, đạm bạc của Người vô phục vì sành điệu không? Bạn cùng thanh cao, sang trọng đó là cách sống có có như vậy không? Có bao giờ văn hoá trở thành một quan niệm thẩm mỹ cao bạn đặt câu hỏi: làm thế nào để đẹp. mọi người nhớ mãi về hình ảnh giản dị nhưng chứa đựng một trí tuệ đẹp? Cái gì sẽ để lại dấu ấn không phai trong lòng người?
2. 2. Nghệ thuật: Sử dụng ngôn ngữ trang trọng; vận dụng kết Kết hợp giữa kể và bình luận, hợp các phương thức biểu đạt tự sự, biểu cảm, đan xen giữa lời kể và lời bình lập luận; vận dụng các hình thức so sánh, các một cách tự nhiên “ Có thể nói ít biện pháp nghệ thuật đối lập. có vị lãnh tụ nào lại am hiểu nhiều về các dân tộc và nhân dân trên thế giói, văn hoá thế giới sâu 3. Ý nghĩa văn bản: sắc như HCM..” “ Quả như một Bằng lập luận chặt chẽ, chứng cứ xác thực, tác câu chuyện thần thoại ”; chọn giả Lê Anh Trà đã cho thấy cốt cách văn hóa Hồ lọc những chi tiết tiêu biểu “ Nơi Chí Minh trong nhận thức và trong hành động. ở, nơi làm việc, trang phục ”. Từ đó đặt ra một vấn đề của thời kì hội nhập: Đan xen thơ Nguyễn Bỉnh Tiếp thu tinh hoa văn hóa nhân loại, đồng thời Khiêm, cách dùng từ Hán việt phải giữ gìn, phát huy bản sắc văn hóa dân tộc. gợi cho người đọc thấy sự gần gũi giữa người với các bậc hiền triết của dân tộc Sử dụng nghệ thuật đối lập : Vĩ nhân mà hết sức giản dị.. Tìm đọc những mẫu chuyện về lối sống giản dị của Bác.. Tìm đọc một số mẩu chuyện về cuộc đời hoạt động của Bác Hồ. Tìm hiểu ý nghĩa của một số từ Hán Việt trong đoạn trích. Chuẩn bị bài: ”Các phương châm hội thoại” Trả lời các câu hỏi trong phần I,II
3. HƯỚNG DẪN HỌC SINH HỌC TIẾT 3 MÔN NGỮ VĂN 9 BÀI: : CÁC PHƯƠNG CHÂM HỘI THOẠI Nội dung bài học Yêu cầu học sinh và phần diễn giảng của gv I. Phương châm về lượng: - Câu trả lời của Ba không thoả mãn - Muốn giúp cho người nghe hiểu thì (đáp ứng) được câu hỏi của An. người nói cần phải chú ý người nghe hỏi cái gì? Như thế nào? ở + An hỏi địa điểm tập bơi- Ba lại giải đâu? thích bơi là gì Hs đọc lại truyện “Lợn cưới, áo mới” đã học ở lớp 6 - Câu hỏi thừa từ ‘‘Cưới” - Câu trả lời thừa ‘‘ Từ lúc áo mới” Muốn hỏi đáp chuẩn mực thì phải Khi giao tiếp, cần nói cho có nội tuân theo những nguyên tắc: Không dung; nội dung của lời nói phải đáp ứng hỏi thừa và trả lời thừa, nói đúng và đúng yêu cầu của cuộc giao tiếp, không đủ. thiếu, không thừa. II. Phương châm về chất : Hs đọc truyện: “ Qủa bí khổng lồ” Truyện phê phán thói xấu: Truyện Khi giao tiếp, đừng nói những điều mà phê phán thói khoác lác, nói những mình không tin là đúng hay không có điều mà chính mình cũng không tin bằng chứng xác thực. là sự thật. Tự sự phê phán trên em rút ra được bài học trong giao tiếplà: - Không nên nói điều mình không tin là không đúng và không có bằng chứng xác thực. III. Luyện tập Hs tiến hành làm các bài tập luyện 1. Bài tập 1 tập SGK. a. Thừa cụm từ “ở nhà”
4. b. Thừa cụm từ “có 2 cánh” 2 Bài tập 2. a. nói có sách, mách có chứng. b. nói dối; c. nói mò. d. nói nhăng, nói cuội; e. nói trạng. 3.Bài tập 3:Truyền thừa câu ‘‘rồi có nuôi được không’’ vi phạm về lượng. 4. B.tập 4:Trường hợp này có ý thức tôn trọng phẩm chất về lượng, Người nói tin rằng nói đúng nhưng chưa có hoặc chưa kiểm tra được, nên phải dùng xen thêm những từ ngữ đó. - Tôn trọng phẩm chất về lượng – không nhắc lại điều mọi người đã biết, đã nghe. CỦNG CỐ: Nắm được những hiểu biết cốt yếu về hai phương châm hội thoại Xác định được các câu nói không tuân thủ p.châm về lượng, p.châm về chất trong một hội thoại và chữa lại cho đúng. CHUẨN BỊ BÀI: “ Sử dụng một số biện pháp NT trong VB TM” Đọc văn bản và trả lời các câu hỏi trong phần HƯỚNG DẪN HỌC SINH HỌC TIẾT 4 MÔN NGỮ VĂN 9 BÀI: SỬ DỤNG MỘT SỐ BIỆN PHÁP NGHỆ THUẬT TRONG VĂN BẢN THUYẾT MINH
5. Nội dung bài học Yêu cầu học sinh và phần diễn giảng của gv I. Tìm hiểu việc sử dụng một số biện Trong chương trình HKII lớp 8, các pháp nghệ thuật trong văn bản thuyết em đã tìm hiểu về văn thuyết minh: minh.Vậy để làm một bài văn thuyết minh tốt không những chúng ta sử 1. Ôn tập văn bản thuyết minh. dụng phương pháp thuyết minh mà Văn bản thuyết minh là kiểu văn bản còn biết kết hợp một số biện pháp thông dụng trong mọi lĩnh vực nhằm nghệ thuật. Bài học hôm nay sẽ giúp cung cấp tri thức . Về đặc điểm, tính các em hiểu rõ được điều đó. chất người nhận của sự vật và hiện tượng tự nhiên, xã hội=> phân tích trình bày, giải thích. 2. Viết văn bản thuyết minh có sử dụng Hs nhớ lại các phương pháp thuyết một số biện pháp nghệ thuật: minh: Định nghĩa, ví dụ, liệt kê, -Văn bản thuyết minh ‘sự kỳ lạ của Hạ dùng số liệu, phân loại. so sánh . Long’’ - Ngoài những phương pháp thuyết Bằng sự miêu tả của tác giả Vịnh Hạ minh đã học tác giả còn sử dụng một Long hiện lên trước mắt chúng ta rất số biện pháp thuýêt minh như miêu tuyệt đẹp: tả, so sánh. + miêu tả sinh động ‘‘chính nó đã làm cho đá ’’ +Thuyết minh (giải thích) vai trò của nước ‘‘nước tạo nên sự ’’ + Phân tích nghịch lý trong thuyết minh ‘‘sự sống của đá và nước’’. + Triết lý ‘‘ trên thế gian’’ ngoài ra tác giả còn có 1 triết lý Hs tìm hiểu và giới thiệu về một cảnh đẹp ở quê hương mình. Hs tiến hành làm bài tập luyện tập. II. Luyện tập: 1. Bài tập 1. Ngọc hoàng xử tội ruồi xanh. a. Phương pháp thuyết minh: - Định nghĩa: thuộc họ côn trùng 2 cách, mắt lưới - Phân loại: các loại ruồi. - Nêu số liệu: Số vi khuẩn, số lượng sinh
6. sản của 1 cặp ruồi. - Liệt kê: lắm lưới, chân tiết ra chất dính - Phân tích: luật sư bào chữa b. Các biện pháp NT: truyện hư cấu. Nhân hóa, đối thoại, tự thuật-> làm cho các chi tiết khoa học về côn trùng trở nên bất ngờ, thú vị. c. Tác dụng: gây hứng thú cho bạn đọc nhỏ tuổi, vui mà học. Bài 2: - Đối tượng thuyết minh: tiếng kêu của chim cú. - Đoạn văn nói về tập tính của chim cú dưới dạng ngộ nhận thời thơ ấu, sau lớn lên đi học mới có dịp nhận thức lại sự nhầm lẫn cũ. - Biện pháp nghệ thuật : kể chuyện. Tập viết đoạn thuyết minh ngắn có sử dụng các biện pháp nghệ thuật. Chuẩn bị bài: Luyện tập sử dụng một số biện pháp nghệ thuật trong văn bản Thuyết minh” Chuẩn bị phần (trang 15) Lập dàn ý, viết phần mở bài hoàn chỉnh. HƯỚNG DẪN HỌC SINH HỌC TIẾT 5 MÔN NGỮ VĂN 9
7. BÀI: LUYỆN TẬP SỬ DỤNG MỘT SỐ BIỆN PHÁP NGHỆ THUẬT TRONG VĂN BẢN THUYẾT MINH Nội dung bài học Yêu cầu học sinh và phần diễn giảng của gv I. Tìm hiểu chung. Để giúp các em nắm vững hơn việc 1.Đề bài: sử dụng một số biện pháp nghệ thuật Thuyết minh về chiếc nón lá Việt Nam. trong văn bản thuyết minh, bài học 2.Tìm hiểu đề: hôm nay sẽ giúp các em hiểu rõ điều -Thể loại: Thuyết minh đồ vật. đó. - Nội dung: Chiếc nón lá Việt Nam (chất Hs thực hiện các yêu cầu sau: liệu, cấu tạo, lịch sử ) - Hs đọc lại đề - Giới hạn: Hiểu biết về chiếc nón lá Việt - Xác định yêu cầu của đề? Nam, sử dụng một số biện pháp nghệ thuật (Thể loại, nội dung, giới hạn) khi thuyết minh . - Lập dàn bài. 3. Lập dàn bài. (dàn bài sơ lược và dàn bài chi tiết) a. Mở bài: - Giới thiệu vế đối tượng. - Viết phần mở bài chú ý vận dụng - Nhấn mạnh về đối tượng. các biện pháp nghệ thuật vào trong b. Thân bài: đoạn văn mình viết. - Lịch sử của chiếc nón. +Mở bài theo cách sử dụng yếu tố - Cấu tạo của chiếc nón. miêu tả. - Quy trình làm ra chiếc nón. + Mở bài theo cách sử dụng yếu tố - Giá trị kinh tế, văn hoá, nghệ thuật. kể chuyện. c. Kết bài: + Mở bài theo cách sử dụng yếu tố - Cảm nghĩ chung về chiếc nón trong đời biểu cảm. sống hiện tại. + Mở bài theo cách sử dụng yếu tố 4.Viết bài nghị luận. Hs các nhóm trình bày Đoạn văn mở bài. - Là người Việt Nam, ai chẳng biết chiếc nón trắng quen thuộc. Mẹ đội chiếc nón ra Hoạt động 3: Luyện tập. đồng nhổ mạ, cấy lúa... Chị đội nón trắng Đọc văn bản : “Họ nhà Kim.” đi chợ, chèo đò... Em đi học cũng luôn - HS xác định đối tượng, nghệ thuật, mang theo che mưa, che nắng... Chiếc nón tác dụng thuyết minh? quen thuộc là thế. Nhưng có bao giờ bạn tự hỏi: Nó ra đời từ bao giờ, được làm như thế nào, giá trị của nó ra sao?.... - Chiếc nón trắng Việt Nam không chỉ để che mưa, che nắng, nó là một nét duyên
8. dáng của người phụ nữ Việt Nam "Qua đình ngả nón trông đình, Đình bao nhiêu ngói, thương mình bấy nhiêu". Vì sao chiếc nón được yêu quí và trân trọng như vậy, xin hãy cùng tôi tìm hiểu về nó ... II. Luyện tập. Hướng dẫn đọc văn bản: “Họ nhà Kim” - Đối tượng thuyết minh: Họ nhà Kim. - Thuyết minh về: Hình dáng, lịch sử, tác dụng của các loại kim. - Nghệ thuật: nhân hóa, tự thuật, kể chuyện Củng cố: Xác định và chỉ ra tác dụng của biện pháp nghệ thuật được sử dụng trong văn bản thuyết minh “ Họ nhà kim” Chuẩn bị bài: Đấu tranh cho một thế giới hòa bình” Đọc kĩ văn bản, trả lời các câu hỏi trong sgk HƯỚNG DẪN HỌC SINH HỌC TIẾT 6,7 MÔN NGỮ VĂN 9 BÀI: Văn bản ĐẤU TRANH CHO MỘT THẾ GIỚI HOÀ BÌNH
9. G.G. Mác - két Nội dung bài học Yêu cầu học sinh và phần diễn giảng của gv I.Tác giả, tác phẩm: Chúng ta được sinh ra trong thời bình, 1. Tác giả: sgk tuy nhiên trong thời buổi khoa học công nghệ hiện đại. Vũ khí hạt nhân rất 2. Tác phẩm: sgk nguy hiểm đe dọa đến tính mạng nhân II.Đọc – tìm hiểu chú thích: loại. Chúng ta cùng chung tay phản đối 1. Đọc: chiến tranh hạt nhân, cùng nhau bảo vệ 2. Bố cục: 3 phần sự sống còn trên trái đất. HS đọc kĩ nội dung của văn bản. Thuộc và hát được bài hát: “ Chúng III. Tìm hiểu văn bản: em cần hòa bình” 1.Nội dung: a. Nguy cơ chiến tranh hạt nhân : Hs sưu tầm tài liệu, tranh ảnh nói về tác + 8/8/1986 hơn 50.000 đầu đạn hạt nhân đã bố hại của chiến tranh hạt nhân. trí khắp hành tinh. + Tất cả mọi người không trừ trẻ con đang ngồi trên 1 thùng 4 tấn thuốc nổ. Có thể tiêu diệt hành tinh và phá hủy mặt trời. -> Là những chứng cứ xác thực, giúp người đọc thấy được đây là 1 hiểm hoại khủng khiếp đang đe dọa toàn thế giới. b. Chạy đua chiến tranh là cực kỳ tốn kém: Tác giả dùng phép so sánh đối lập giữa chi phí cho chiến tranh hạt nhân với chi phí cho cứu trợ cuộc sống=> làm nổi bật lên sự tốn kém ghê gớm của cuộc chạy đua chiến tranh hạt nhân, sự vô nhân đạo. c. Chiến tranh hạt nhân là hành động cực kỳ phi lý: Chiến tranh hạt nhân là hành động cực kỳ phi lý, ngu ngốc, man rợ đáng bị lên án vì nó đi ngược với lý trí của con người và còn đi ngược
10. lại cả lí trí tự nhiên nữa. d. Đoàn kết ngăn chặn thế giới hạt nhân vì một thế giới hoà bình là nhiệm vụ của mọi người. - Đó là tiếng nói của công luận thế giới chống chiến tranh. - Là tiếng nói yêu chuộng hoà bình trên trái đất của nhân dân thế giới. 2.Nghệ thuật: -Lập luận chặt chẽ; có chứng cứ cụ thể, xác thực. - Sử dụng NT so sánh sắc sảo, giàu sức thuyết phục. 3. Ý nghĩa văn bản: VB thể hiện những suy nghĩ nghiêm túc, đầy trách nhiệm của Mác-két đối với hòa bình nhân loại. Củng cố: Nắm được nội dung và nghệ thuật của văn bản. Tìm hiểu thái độ của nhà văn với Chiến tranh hạt nhân và hòa bình của nhân loại được thể hiện trong văn bản. Chuẩn bị bài: Các phương châm hội thoại” (TT) Trả lời các câu hỏi trong phần I,II,III sgk/21,22 HƯỚNG DẪN HỌC SINH HỌC TIẾT 8 MÔN NGỮ VĂN 9