Giáo án Ngữ văn Lớp 9 - Tuần 12 - Năm học 2021-2022

Nội dung text: Giáo án Ngữ văn Lớp 9 - Tuần 12 - Năm học 2021-2022

1. Ngày soạn: 18/11/2021 Tiết 57,58: TRẢ BÀI KIỂM TRA GIỮA HỌC KÌ I Nội dung bài học Hoạt động của giáo viên và học sinh Câu 1: (3 điểm) HS xem (nhớ) lại đề bài đã làm hôm a. Phương thức: tự sự trước. b. Yếu tố miêu tả: tất bật nhặt lá mai, trang Câu 1: (3 điểm) hoàng nhà, hăm hở dọn nhà, quà ngổn ngang, a. Xác định phương thức biểu đạt cây mai nguyên lá, mái nhà xanh rêu, quà năm chính của văn bản trên? ( 1đ) cũ còn nguyên, vương bụi, bố mẹ rưng rưng. b. Tìm yếu tố miêu tả trong văn c. Nêu được một thông điệp có ý nghĩa: bản? (1đ) - Là con cái, dù đi đâu thì tết cũng nên về sum c. Văn bản “TẾT” muốn gửi đến họp cùng gia đình. cho người đọc thông điệp gì?(1đ) - Tết không quan trọng ở vật chất đủ đầy, điều quan trọng là cả gia đình được sum họp đầm Câu 1, các em đều làm được. ấm. Câu 2: (3 điểm) Câu 2: (3 điểm) Câu 2: a. Hai trường từ vựng là: Chỉ ra 2 trường từ vựng nhưng chưa nêu từ ngữ cụ thể. Phần chỉ ra nết độc đáo còn chưa rõ - Trường từ vựng chỉ màu sắc: đỏ, xanh, hồng a.Tìm những từ thuộc hai trường từ vựng khác nhau có trong bài thơ - Trường từ vựng chỉ lửa: lửa, cháy, tro trên? (1đ) b. Nét độc đáo trong cách sử dụng các trường b.Cho biết nét độc đáo trong cách sử từ vựng đó là: dụng các trường từ vựng đó? (2đ) Màu áo đỏ của cô gái thắp lên trong mắt chàng trai (và bao người khác) ngọn lửa. Ngọn lửa đó lan tỏa trong con người anh làm anh say đắm, ngất ngây( đến mức có thể cháy thành tro) và lan ra cả không gian, làm không gian cũng thay đổi sắc. Nhờ nghệ thuật dùng từ đó mà bài thơ đã xây dựng được những hình ảnh gây ấn tượng mạnh với người đọc, qua đó thể hiện độc đáo một tình yêu mãnh liệt và cháy bỏng. Câu 3: (4 điểm) – Không khí tưng bừng đón chào ngày 20 – 11 Câu 3: (4 điểm): Nhân ngày 20 ở trong trường lớp, ngoài xã hội. tháng 11, kể cho các bạn nghe về – Bản thân mình: Nghĩ về thầy cô giáo và bồi
2. hồi nhớ lại những kỉ niệm vui buồn cùng thầy một kỉ niệm đáng nhớ giữa mình và cô, trong đó có một kỉ niệm không thể nào thầy, cô giáo cũ. quên. ( kết hợp miêu tả với miêu tả nội – Giới thiệu về kỉ niệm (câu chuyện): tâm nhân vật) + Đó là kỉ niệm gì, buồn hay vui, xảy ra trong Với đề bài trên, đa số các em làm hoàn cảnh nào, thời gian nào? được bài tự sự, nhưng hầu hết chỉ – Kể lại hoàn cảnh, tình huống diễn ra câu viết tự sự chứ không có phần kết chuyện (kết hợp miêu tả và miêu tả nội tâm): hợp với yếu tố miêu tả và yếu tố + Kỉ niệm đó liên quan đến thầy(cô) giáo nào? miêu tả nội tâm. + Đó là người thầy (cô) như thế nào? + Diện mạo, tính tình, công việc hằng ngày của thầy (cô). + Tình cảm, thái độ của học sinh đối với thầy cô. – Diễn biến của câu chuyện: + Câu chuyện khởi đầu rồi diễn biến như thế nào? Đâu là đỉnh điểm của câu chuyện? + Tình cảm, thái độ, cách ứng xử của thầy (cô) và những người trong cuộc, người chứng kiến sự việc. – Câu chuyện kết thúc như thế nào? Suy nghĩ sau câu chuyện: Câu chuyện đã để lại cho em những nhận thức sâu sắc trong tình cảm, tâm hồn, trong suy nghĩ: Tấm lòng, vai trò to lớn của thầy (cô), lòng biết ơn, kính trọng, yêu mến của bản thân đối với thầy (cô). Câu chuyện là kỉ niệm, là bài học đẹp và đáng nhớ trong hành trang vào đời của tuổi học trò. Học sinh đóng vai Thúy Kiều, kể lại tâm Hs làm bài theo yêu cầu của giáo trạng của mình khi ở lầu Ngưng Bích. viên. IV/ Hướng dẫn tự học: * Bài vừa học: Làm lại bài tập làm văn. Hoàn thành bài tập trong phần vận dụng. * Bài sắp học: “Bếp lửa” - Vài nét về tác giả. - Hoàn cảnh sáng tác bài thơ.
3. Ngày soạn: 21/11/2021 Tiết 59,60,61: VĂN BẢN BẾP LỬA (Bằng Việt) Nội dung bài học Hoạt động của giáo viên và học sinh I. Tác giả, tác phẩm: *Hoạt động 1: Tìm hiểu tác giả, tác phẩm 1. Tác giả: ? Hiểu biết của em về tác giả ? - Bằng Việt ( Nguyễn Việt Bằng) 1941, ? Nêu hoàn cảnh ra đời của tác phẩm? quê ở Hà Tây. - Nay là Chủ tịch Hội liên hiệp VHNT Hà Nội. 2. Tác phẩm: Sáng tác 1963, khi tác giả ở nước ngoài. II. Đọc- hiểu chú thích : II. Đọc – hiểu chú thích ? Bài thơ là lời của ai, nói về ai và về điều gì? ? Dựa vào mạch tâm trạng của nhân vật trữ tình hãy xác định bố cục, nội dung của từng phần ? 1. Đọc - Từ đầu -> niềm tin dai dẳng những hồi tưởng về bà và tình bà cháu. - Còn lại: những suy ngẫm về bà, về bếp lửa, nỗi nhớ đối với bà. 2. Bố cục: 2 phần ? Có thể chia bố cục thành những cách chia khác không? III.Tìm hiểu văn bản: III.Tìm hiểu văn bản 1. Nội dung: ? Hình ảnh bếp lửa được miêu tả như thế nào? a. Những hồi tưởng về bà và tình bà ? Từ hình ảnh bếp lửa tác giả nhớ đến ai? cháu: ? Tác giả đã sử dụng những biện pháp nghệ thuật gì? Tác dụng? Điệp ngữ " một bếp lửa" diễn tả một - Sự hồi tưởng được bắt đầu từ hình ảnh kỷ niệm không phai mờ thân thương, ấm áp về bếp lửa, từ đó ? Với hình ảnh bếp lửa tác giả hồi tưởng về điểu gợi lại thời thơ ấu sống bên bà, tuổi thơ gì? Thể hiện qua những chi tiết, hình ảnh nào? ấy nhiều khó khăn gian khổ, thiếu thốn, Đây là hình ảnh thực, gợi cảm, gợi tả. Tác giả đã nhọc nhằn. mượn hình ảnh này để nói lên tình cảm của mình đối với bà. Gợi lại cả thời thơ ấu bên cạnh bà: tuổi thơ gắn với - Tiếng tu hú gợi hoài niệm, gợi ra tình những gian khổ, thiếu thốn, nhọc nhằn: Năm ấy là cảnh vắng vẻ và nhớ mong của 2 bà năm...Bố đi đánh xe...Chỉ nhớ.... cháu. Những kỷ niệm thời kháng chiến: cha bận công tác, => Bếp lửa hiện diện như là tình bà ấm chỉ có bà cháu quấn quýt bên nhau áp, chỗ dựa tinh thần của người cháu. ? Tiếng tu hú được nhắc nhiều lần thể hiện điều gì ? ? Âm thanh của tiếng tu hú gợi cho em cảm giác
4. gì về cuộc sống của 2 bà cháu ? Tiếng tu hú khắc khoải, quen thuộc khiến kỷ niệm b. Những suy ngẫm về bà và hình ảnh trỗi dậy. bếp lửa. ? Tất cả việc làm của bà giúp em hiểu gì về bà ? - Bà tần tảo, hy sinh chăm lo cho mọi ? Trong hoàn cảnh ấy, người bà đã làm những người.Bà còn là người truyền lửa- ngọn công việc gì? lửa của sự sống, niềm tin cho các thế hệ ? Hình ảnh bếp lửa hiện diện cho điều gì? nối tiếp. Đọc " Năm giặc đốt làng.. Đoạn thơ đã tái hiện những việc làm của bà. -Với điệp từ “trăm" mở ra một thế giới ? Qua những việc làm đó, em thấy bà hiện lên với rộng mở->cháu vẫn không quên được những phẩm chất tốt đẹp nào? hình ảnh người bà, đó là kỉ niệm thiêng Đọc " lận đận đời bà... liêng, nâng đỡ cháu trên bước đường ? Từ những kỷ niệm hồi tưởng về bà và tuổi thơ, đời. người cháu suy ngẫm điều gì ? -Học sinh đọc khổ thơ cuối ? Nhà thơ nhớ về thói quen nào của bà? ?Hình ảnh người bà hiện lên trong suy ngẫm của người cháu ntn ? Hình ảnh bếp lửa nhắc lại bao nhiêu lần? Tại sao khi nhắc đến bếp lửa người cháu lại nhớ đến bà và ngược lại? 2. Nghệ thuật: Hình ảnh bà luôn gắn với h/ảnh bếp lửa, hiện diện - Xây dựng h/ảnh thơ vừa cụ thể, gần cùng bếp lửa là hình ảnh người bà-> bếp lửa bình dị gũi, vừa gợi nhiều liên tưởng, mang ý mà thân thuộc, kì diệu, thiêng liêng. nghĩa biểu tượng. =>Bếp lửa->ngọn lửa->bà là người truyền lửa, -Thể thơ 8 chữ phù hợp với giọng điệu truyền sự sống, niềm tin cho các thế hệ nối tiếp. cảm xúc hồi tưởng, suy ngẫm. ?Vì sao tác giả viết : “Ôi kì lạ và thiêng liêng bếp -Kết hợp nhuần nhuyễn giữa miêu tả, tự lửa”? sự, nghị luận và biểu cảm. ? Tác giả nhận ra 1 điều: bếp lửa được bà nhen lên 3.Ý nghĩa văn bản: Từ những kỉ niệm không phải chỉ bằng nhiên liệu bên ngoài mà chính tuổi thơ ấm áp tình bà cháu, nhà thơ cho là được nhen nhóm lên từ ngọn lửa trong lòng bà, ta hiểu thêm về những người bà, những ngọn lửa của sức sống , lòng yêu thương, niềm tin. người mẹ, về nhân dân nghĩa tình. ? Niềm thương nhớ của tác giả với bà thể hiện qua những câu thơ nào? "Giờ cháu đã........trăm ngả" ? Tác giả sử dụng phép lặp từ "trăm" nhằm mục đích gì?-> ? Em cảm nhận được gì về tình cảm bà cháu qua bài thơ ? Tìm đọc thêm và ghi chép lại một vài ? Nêu những nét đặc sắc về nghệ thuật của bài thơ ? đoạn văn hoặc thơ nói về tình bà cháu. ? Rút ra ý nghĩa văn bản.
5. IV/ Hướng dẫn tự học: * Bài vừa học: Học thuộc lòng bài thơ. Nhớ nội dung và nghệ thuật của bài như đã phân tích. Bài thơ: ‘ Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ”. Các em tự đọc và tự tìm hiểu theo gợi ý trong các câu hỏi ở SGK. * Bài sắp học: Rèn luyện kĩ năng viết văn tự sự có sử dụng yếu tố nghị luận