Giáo án Ngữ văn Lớp 9 - Tuần 13, 14 - Năm học 2021-2022

Nội dung text: Giáo án Ngữ văn Lớp 9 - Tuần 13, 14 - Năm học 2021-2022

1. TUẦN 13-14 Ngày soạn: 5/12/2021 Tiết 68,69: ĐỐI THOẠI, ĐỘC THOẠI VÀ ĐỘC THOẠI NỘI TÂM TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ Hoạt động của giáo viên và học sinh Nội dung bài học *Học sinh tìm hiểu ND bài học ? Trong 3 câu đầu ai nói với ai ? gồm mấy người, I. Tìm hiểu các yếu tố đối thoại, độc vì sao em biết? thoại, độc thoại nội tâm trong văn ? Câu “ Hà nắng gớm về nào ” Ông Hai nói với bản tự sự: ai, đây có phải là đối thoại không? Vì sao? Trong đoạn trích câu nào kiểu này không? 1. Đọc ? Những câu như “ chúng nó.. bằng ấy tuổi đầu” 2. Nhận xét. là ai hỏi ai? Vì sao trước những câu hỏi này a) Những người tản cư, 2 người trở lên, không có gạch đầu dòng? - dấu hiệu, 2 lượt lời (gạch đầu dòng) ? Các hình thức độc thoại, độc thoại nội tâm có b) Câu độc thoại (nói 1 mình) tác dụng như thế nào? trong việc thể hiện diễn - Hà nắng gớm về nào.. biến của câu chuyện và thái độ của những người - Chúng bay nhục nhã thế này. trong đoạn trích? ? Từ những phần bài tập rút ra bài học. - Đối thoại, độc thoại nội tâm => thể hiện tâm trạng nhân vật. c) Là những câu độc thoại nội tâm - Đối thoại: Đối đáp. (ông Hai nói trong tư tương) - Độc thoại: Tự nói d) độc thoại: Thái độ căm giận của - Độc thoại nội tâm nói trong tư tưởng. những người tản cư - GV tóm lại: Đối thoại, độc thoại, độc thoại nội tâm - Độc thoại và độc thoại nội tâm dằn là những hình thức quan trọng để thể hiện nhân vật vặt, đau đớn của ông Hai. trong văn bản tự sự. - Chỉ định học sinh đọc ghi nhớ *Ghi nhớ: SGK Hs tìm đọc sách báo và ghi chép lại khoảng 2 đoạn văn tự sự có sử dụng yếu tố đối thoại, độc thoại và Hs làm bài theo yêu cầu. độc thoại nội tâm. IV/ Hướng dẫn tự học: * Bài vừa học: - Nắm được thế nào là đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm ? Làm bài tập 2 - Liên hệ thực tế sử dụng đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm và rút ra bài học sử dụng đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm một cách hiểu biết, hiệu quả. * Bài sắp học: Văn bản: ‘ Lặng lẽ Sa Pa” của Nguyễn Thành Long. Đọc trước văn bản trong SGK / 180 Tóm tắt được nội dung của văn bản.
2. Ngày soạn: 6/12/2021 Tiết 70,71,72: Văn bản LẶNG LẼ SA PA (Nguyễn Thành Long) Hoạt động của giáo viên và học sinh Nội dung bài học * 1: Tìm hiểu tác giả, tác phẩm Phương pháp: vấn đáp. I. Tác giả, tác phẩm: ? Hãy nêu vài nét chính về tác giả? ? Hiểu biết của em về hoàn cảnh ra đời của tác 1. Tác giả. phẩm. - Nguyễn Thành Long (1925- 1991) - Nhà văn chuyên viết truyện ngắn và bút * : HD đọc – hiểu chú thích kí hướng vào cuộc sống đời thường. . 2. Tác phẩm: Truyện ngắn được in trong - Tìm hiểu nghĩa của từ Sgk. tập “Giữa trong xanh” năm 1972. - GV hướng dẫn HS tóm tắt. II. Đọc – hiểu chú thích: Trên chuyến xe từ Hà Nội đến Lào Cai, bác lái xe, ông họa sĩ lão thành và cô kĩ sư nông nghiệp trẻ vui vẻ trò chuyện. Chiếc xe dừng lại 30 phút 1. Đọc, giải nghĩa từ khó: để hành khách nghỉ ngơi. Nhân dịp đó, bác lái xe giới thiệu với mọi người anh thanh niên 27 tuổi làm công tác khí tượng kiêm vật lý địa cầu trên đỉnh núi Yên Sơn.Anh thanh niên mời ông họa sĩ và cô gái lên thăm nơi ở và làm việc của mình. Mặc dù chịu nhiều gian khổ nhưng anh vẫn tích cực làm việc góp phần vào công việc lao động sản xuất và chiến đấu. Ông họa sĩ cảm nhận được nét đẹp của người lao động mới qua hình ảnh anh thanh niên.Ông định vẽ chân dung anh nhưng anh từ chối và giới thiệu 2 người khác xứng đáng hơn, đó là ông kĩ sư trồng rau và người cán bộ nghiên cứu sét. Ông họa sĩ và cô gái chia tay anh để tiếp tục cuộc hành trình với bao tình cảm lưu luyến. ? Nêu bố cục của đoạn trích và n.dung của từng phần ? Từ đầu -> anh ta kìa. giới thiệu cuộc gặp tình cờ. -Tiếp như thế: cuộc gặp gỡ. 2. Bố cục: 3 phần -Cuối: chia tay. * Tìm hiểu văn bản ? Nêu và nhận xét về tình huống truyện và hệ thống nhân vật trong truyện? (đơn giản hay III. Tìm hiểu văn bản: phức tạp?). 1. Nội dung: ?Vai trò của tình huống này trong việc giới thiệu nhân vật chính? a. Tình huống truyện: ? Truyện được kể theo ngôi thứ mấy? Truyện Tình huống đơn giản (cuộc gặp gỡ tình được trần thuật theo điểm nhìn và ý nghĩ của cờ ngắn ngủi của 3 người với anh thanh nhân vật nào? niên trên đỉnh Yên Sơn).
3. GV: Đặc điểm nhìn trần thuật vào nhân vật ông hoạ sĩ - ngôi 3. - GV hệ thống lại ND tiết trước. - Hướng dẫn tìm hiểu nhân vật anh thanh niên theo từng nét, từng đặc điểm của nhân vật trong cái nhìn tổng thể của cả truyện. ? Theo lời kể của anh thanh niên, ta biết được b. Nhân vật anh thanh niên: anh làm công việc gì? Trong hoàn cảnh như thế nào? b.1. Hoàn cảnh sống và làm việc ?Tính chất công việc đòi hỏi như thế nào? Hai mươi bảy tuổi, làm nghề khí tượng Phải tỉ mỉ, chính xác và có tinh thần trách nhiệm kiêm vật lí địa cầu. Sống một mình trên cao, phải vượt qua nỗi cô đơn vắng vẻ, phải đấu đỉnh núi Yên Sơn cao 2.600m. tranh vượt qua chính mình -> đó là cái gian khổ nhất (d/c). ? Em có nhận xét ntn về hoàn cảnh sống và làm việc của anh thanh niên. Vất vả, khổ cực, buồn, cô đơn. b.2. Những phẩm chất tốt đẹp. ? Nhưng vì sao anh vẫn có thể vượt qua để hoàn thành tốt nhiệm vụ và vẫn sống vui, sống khoẻ - Say mê với nghề, hiểu được ý nghĩa trong hoàn cảnh ấy? công việc anh làm góp phần vào công Anh say mê với nghề, ý thức được công việc việc của đất nước. mình làm còn góp phần công việc của đất nước - Những suy nghĩ và quan niệm đúng đắn (d/c: 1 lần phát hiện do phát hiện kịp thời 1 đám về cuộc sống và công việc. mây khô mà anh đã góp phần vào chiến thắng của - Tìm thấy nguồn vui trong công việc: không quân ta bắn rơi nhiều máy bay Mĩ ... anh + Yêu sách và rất ham đọc sách. thấy mình thật hạnh phúc.) + Biết tổ chức, sắp xếp cuộc sống khoa ? Nhưng thực sự cuộc sống của anh có cô đơn học, ngăn nắp, chủ động. không? Anh còn tự tìm thấy niềm vui nào khác - Tính tình và phong cách: cởi mở, chân nữa ngoài công việc? thành, hiếu khách, khiêm tốn, thành thực. ? Trong cuộc gặp gỡ của anh thanh niên với ông hoạ sĩ và cô kĩ sư, ta còn thấy anh thanh niên có những nét đẹp phẩm chất nào nữa? ? Chi tiết anh về trước hái hoa tặng cô gái trước khi chia tay lại nhắc cô quên khăn mùi soa, tặng khách mới quen làn trứng tươi, nhưng lại c. Các nhân vật phụ khác: không đưa tiễn với lí do sắp đến giờ “ốp” nói lên điều gì? - Nhân vật ông hoạ sĩ (nhà văn ẩn mình) ? Những nhân vật phụ có thể chia làm mấy loại? Nhân vật ông hoạ sĩ đóng vai trò gì trong truyện? Tình cảm và thái độ của ông khi tiếp xúc và trò chuyện với anh thanh niên như thế nào? Ông đã cảm nhận được chính anh thanh niên là đối tượng ông cần và là nguồn khơi gợi sáng tác. ? Vì sao ông cảm thấy “nhọc quá” khi kí hoạ và - Nhân vật cô kĩ sư suy nghĩ về những điều anh thanh niên nói? Hình tượng anh thanh niên được đề cao như - Bác lái xe thế nào trong suy nghĩ của ông? ? Cô kĩ sư được giới thiệu như thế nào? - Là cô gái hồn nhiên, kín đáo. Háo hức bước vào cuộc
4. sống mới với tấi cả nhiệt tình của tuổi trẻ. ? Qua cuộc trò chuyện với anh thanh niên, cô gái có suy nghĩ và cảm nhận ntn? Cảm thấy thêm yêu cuộc sống, vững tin vào cuộc sống vào việc mình làm, anh đã để lại cho cô ấn tượng đẹp, cảm thấy quý mến và biết ơn anh đã đánh giá đúng tình yêu vào mục đích của mình. ? Nếu thiếu nhân vật bác lái xe, câu chuyện sẽ ra sao? => Nhân vật bác lái xe, cô kĩ sư góp phần làm nổi bật nhân vật anh thanh niên thêm sinh động. ? Các nhân vật gián tiếp được anh thanh niên giới thiệu gồm những ai? công việc của họ làm gì? Anh bạn ở trạm khí tượng Phan-xi păng. Ông kĩ sư vườn rau dưới Sa Pa. Anh cán bộ nghiên cứu bản đồ sét. ? Những nhân vật ấy có tác dụng như thế nào đối với việc làm nổi bật hình ảnh anh thanh niên. => Góp phần thể hiện chủ đề của tác phẩm, làm sáng đẹp và hoàn thiện hình tượng anh thanh niên. ? Truyện ngắn “LLSP” như một bài thơ giàu chất trữ tình. Vậy chất trữ tình đó được tạo bởi 2. Nghệ thuật: những yếu tố nào? - Tạo tình huống truyện tự nhiên, tình cờ, Chất trữ tình toát lên từ những phong cảnh hấp dẫn. thiên nhiên đẹp và đầy thơ mộng của Sa Pa được - Xây dựng đối thoại, độc thoại và độc miêu tả qua cái nhìn của ông họa sĩ già, nó còn thoại nội tâm. thấm đượm vẻ đẹp của cuộc sống 1 mình giữa - NT tả cảnh thiên nhiên đặc sắc; miêu tả thiên nhiên lặng lẽ của anh thanh niên, trong cuộc nhân vật với nhiều điểm nhìn. Kết hợp gặp gỡ tình cờ của 3 nv. giữa kể với tả và nghị luận. Tạo chất trữ ? Tại sao tất cả các nhân vật trong truyện, kể cả tình trong tác phẩm truyện. nhân vật anh thanh niên, đều không được đặt 3.Ý nghĩa VB: Lặng lẽ Sa Pa là câu tên? chuyện về cuộc gặp gỡ với những con Tác giả muốn để mọi người biết họ chỉ là những người trong 1 chuyến đi thực tế của nv con người bình thường, giản dị. ông họa sĩ, qua đó, tác giả thể hiện niềm yêu mến đ.với những con người có lẽ ? Khái quát những nét chính về nghệ thuật? sống cao đẹp đang lặng lẽ quên mình cống hiến cho Tổ quốc. -> GV nhận xét, chốt ý ? Nêu ý nghĩa của VB?
5. IV/ Hướng dẫn tự học: * Bài vừa học: Kể tóm tắt văn bản, Phân tích nhân vật anh thanh niên. Nắm được ý nghĩa và nghệ thuật được sử dụng trong văn bản. * Bài sắp học: Luyện nói “Tự sự ...nội tâm”