Hướng dẫn thực hiện chương trình giáo dục phổ thông cấp THPT môn Giáo dục công dân năm 2021 (CV 4040)

Nội dung text: Hướng dẫn thực hiện chương trình giáo dục phổ thông cấp THPT môn Giáo dục công dân năm 2021 (CV 4040)

1. Phụ lục III HƯỚNG DẪN THỰC HIỆN CHƯƠNG TRÌNH GIÁO DỤC PHỔ THÔNG CẤP TRUNG HỌC PHỔ THÔNG MÔN GIÁO DỤC CÔNG DÂN (Kèm theo Công văn số /BGDĐT-GDTrH ngày tháng năm 2021 của Bộ trưởng Bộ GDĐT) Hướng dẫn này dựa trên sách giáo khoa môn Giáo dục công dân của nhà xuất bàn Giáo dục Việt Nam từ lớp 10 đến lớp 12. Căn cứ vào hướng dẫn này, các cơ sở giáo dục trung học chỉ đạo tổ, nhóm chuyên môn và giáo viên xây dựng kế hoạch dạy học môn học bảo đảm cân đối giữa nội dung và thời gian thực hiện, phù hợp với tình hình thực tế. Trong quá trình xây dựng và thực hiện kế hoạch dạy học môn học cần lưu ý một số nội dung sau: - Đối với các bài học được tích hợp thành chủ đề, khi xây dựng kế hoạch dạy học cần đảm bảo tính khoa học, chính xác về kiến thức, tính logic cả về hình thức và nội dung của các hoạt động dạy học. - Đối với các nội dung hướng dẫn học sinh thực hành, căn cứ vào điều kiện dạy học ở từng thời điểm cụ thể, các cơ sở giáo dục cân nhắc để xác định những nội dung hướng dẫn học sinh thực hiện trên lớp hoặc ở nhà sao cho phù hợp và không gây áp lực với học sinh; đảm bảo bám sát chuẩn kiến thức, kĩ năng, chuyển giao nhiệm vụ cụ thể, rõ ràng, kết quả thực hiện nhiệm vụ được báo cáo, thảo luận trên lớp để làm căn cứ đưa ra kết luận, nhận định về kiến thức, kĩ năng mà học sinh cần hình thành, rèn luyện. 1. Lớp 10 TT Bài Nội dung điều chỉnh Hướng dẫn thực hiện (1) (2) (3) (4) 1 Bài 1. Thế giới quan II. Nội dung bài học duy vật và phương pháp - Mục 1. Vai trò thế giới quan và phương Học sinh tự học luận biện chứng pháp luận của triết học - Mục 2. Chủ nghĩa duy vật biện chứng - Sự thống nhất hữu cơ giữa thế giới quan Học sinh tự học duy vật và phương pháp luận biện chứng. IV. Câu hỏi và bài tập: Câu hỏi số 1 và số 2 Học sinh tự làm
2. 2 Bài 2. Thế giới vật chất Cả bài Học sinh tự đọc tồn tại khách quan 3 Bài 3. Sự vận động và II. Nội dung bài học phát triển của thế giới - Mục 1c. Các hình thức vận động cơ bản Học sinh tự học vật chất của thế giới vật chất - Mục 2b. Phát triển là khuynh hướng tất Học sinh tự học yếu của thế giới vật chất Bài 4. Nguồn gốc vận II. Nội dung bài học Tập trung hướng dẫn học sinh tìm ví dụ về động phát triển của sự Mục 1. Thế nào là mâu thuẫn mâu thuẫn vật, hiện tượng Bài 5. Cách thức vận II. Nội dung bài học Tập trung hướng dẫn học sinh tìm ví dụ về chất động phát triển của sự Mục 1. Chất vật, hiện tượng Mục 2. Lượng Tập trung hướng dẫn học sinh tìm ví dụ về lượng Bài 6. Khuynh hướng II. Nội dung bài học Học sinh tự học phát triển của sự vật, - Mục 1b. Đặc điểm của phủ định biện hiện tượng chứng - Mục 2. Khuynh hướng phát triển của sự Học sinh tự học vật, hiện tượng Các bài 3, 4, 5, 6 sau khi điều chỉnh được xây dựng thành 01 chủ đề dạy trong 5 tiết 4 Bài 7. Thực tiễn và vai II. Nội dung bài học trò của thực tiễn đối với Mục 1. Hai giai đoạn của quá trình nhận thức Học sinh tự học nhận thức Mục 2. Ba hình thức cơ bản của thực tiễn Học sinh tự học IV. Câu hỏi và bài tập: Câu hỏi/bài tập 2 Học sinh tự làm
3. 5 Bài 8. Tồn tại xã hội và Cả bài Học sinh tự đọc ý thức xã hội 6 Bài 9. Con người là chủ II. Nội dung bài học thể của lịch sử, là mục Mục 1. Con người là chủ thể của lịch sử Học sinh tự học tiêu phát triển của xã Mục 2b. Chủ nghĩa xã hội với sự phát Học sinh tự học hội triển toàn diện của con người IV. Câu hỏi và bài tập: Câu hỏi/bài tập 4 Học sinh tự làm Bài 10. Quan niệm về II. Nội dung bài học 7 đạo đức Mục 1b. Phân biệt đạo đức với pháp luật Học sinh tự học và phong tục, tập quán trong sự điều chỉnh hành vi của con người. IV. Câu hỏi và bài tập: Câu hỏi/bài tập 1 Học sinh tự làm Bài 11. Một số phạm trù II. Nội dung bài học Tập trung hướng dẫn học sinh nêu những cơ bản của đạo đức học Mục 1b. Nghĩa vụ của thanh niên Việt việc học sinh trung học cần làm để sẵn sàng Nam hiện nay tham gia vào sự nghiệp xây dựng và bảo vệ tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa. Mục 2b. Làm thế nào để trở thành người Hướng dẫn học sinh thực hành có lương tâm? Mục 4b. Hạnh phúc cá nhân và hạnh phúc Học sinh tự học xã hội Các bài 10, 11 sau khi điều chỉnh được xây dựng thành 01 chủ đề dạy trong 4 tiết. 8 Bài 12. Công dân với II. Nội dung bài học tình yêu, hôn nhân và - Mục 1a. Tình yêu là gì? Học sinh tự học: Tình yêu mang tính xã hội gia đình - Mục 2a. Khái niệm hôn nhân Học sinh tự học
4. - Mục 2b. Chế độ hôn nhân ở nước hiện nay Hướng dẫn học sinh nêu những điểm tiến bộ của chế độ của chế độ hôn nhân ở nước ta hiện nay - Mục 3c. Mối quan hệ gia đình và trách Học sinh tự học nhiệm của các thành viên 9 Bài 13. Công dân với II. Nội dung bài học Hướng dẫn học sinh thực hành cộng đồng Mục 2. Trách nhiệm của công dân với cộng đồng 10 Bài 14. Công dân với sự II. Nội dung bài học nghiệp xây dựng và bảo - Mục 1b. Truyền thống yêu nước của dân Hướng dẫn học sinh thực hành vệ Tổ quốc tộc Việt Nam - Mục 2. Trách nhiệm xây dựng tổ quốc. Tích hợp thành 1 mục: Trách nhiệm xây - Mục 3. Trách nhiệm bảo vệ tổ quốc dựng và bảo vệ tổ quốc và hướng dẫn học sinh tự học. 11 Bài 15. Công dân với II. Nội dung bài học một số vấn đề cấp thiết - Mục 1a. Ô nhiễm môi trường Học sinh tự học của nhân loại - Mục 2a. Sự bùng nổ dân số Học sinh tự học - Mục 3a. Những dịch bệnh hiểm nghèo Học sinh tự học - Mục 3b. Trách nhiệm của công dân Hướng dẫn học sinh thực hành trong việc hạn chế sự bùng nổ dân số. 12 Bài 16. Tự hoàn thiện II. Nội dung bài học bản thân - Mục 2b. Vì sao phải tự hoàn thiện bản Hướng dẫn học sinh giải thích một cách đơn thân giản ý nghĩa của tự hoàn thiện bản thân - Mục 3. Tự hoàn thiện bản thân như thế nào Hướng dẫn học sinh thực hành 2. Lớp 11
5. TT Bài Nội dung điều chỉnh Hướng dẫn thực hiện (1) (2) (3) (4) 1 Bài 1. Công dân với sự II. Nội dung bài học phát triển kinh tế - Mục 3a. Cơ cấu kinh tế Học sinh tự học - Mục 3b. Ý nghĩa của phát triển kinh tế đối Tập trung hướng dẫn học sinh nêu ý nghĩa của với cá nhân, gia đình và xã hội phát triển kinh tế đối với cá nhân và xã hội. 2 Bài 2. Hàng hóa – Tiền tệ II. Nội dung bài học Tập trung làm rõ 2 khái niệm: - Thị trường - Mục 1b. Lượng giá trị hàng hóa - Thời gian lao động cá biệt - Thời gian lao động xã hội cần thiết - Mục 2a. Nguồn gốc, bản chất của tiền tệ Học sinh tự học - Mục 2c. Quy luật lưu thông tiền tệ Học sinh tự học IV. Câu hỏi và bài tập: Câu hỏi/bài tập 3, 4, 6 Học sinh tự làm 3 Bài 3. Quy luật giá trị II. Nội dung bài học trong sản xuất và lưu - Mục 3a. Về phía Nhà nước Học sinh tự học thông hàng hóa - Mục 3b. Về phía công dân Hướng dẫn học sinh tìm ví dụ về vận dụng nội dung và tác động của quy luật giá trị. IV. Câu hỏi và bài tập: Câu hỏi/bài tập 5,10 Học sinh tự làm Bài 4. Cạnh tranh trong sản II. Nội dung bài học Ghép vào Mục 1 (Cạnh tranh, nguyên nhân xuất và lưu thông hàng hóa - Mục 2a. Mục đích của cạnh tranh dẫn đến cạnh tranh). - Mục 2b. Các loại cạnh tranh Học sinh tự học IV. Câu hỏi và bài tập: Câu hỏi/bài tập 2 Học sinh tự làm Bài 5. Cung - cầu trong sản II. Nội dung bài học xuất và lưu thông hàng hóa - Mục 2b. Vai trò của quan hệ cung – cầu Học sinh tự học - Mục 3. Vận dụng quan hệ cung – cầu Hướng dẫn học sinh thực hành IV. Câu hỏi và bài tập: Câu hỏi/bài tập 3 Học sinh tự làm
6. Các bài 3, 4, 5 sau khi điều chỉnh được xây dựng thành 01 chủ đề dạy trong 4 tiết 4 Bài 6. Công nghiệp hóa, II. Nội dung bài học hiện đại hóa đất nước - Mục 1. Khái niệm công nghiệp hóa, hiện đại Chỉ tập trung làm rõ thế nào là công nghiệp hóa hóa, hiện đại hóa. - Mục 2c. Củng cố và tăng cường địa vị chủ Học sinh tự đọc. đạo của quan hệ sản xuất XHCN trong toàn bộ nền kinh tế quốc dân - Mục 3. Trách nhiệm của công dân đối với sự Hướng dẫn học sinh thực hành nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước IV. Câu hỏi và bài tập: Các câu hỏi/ bài tập số 5, 6, 7, 8 Học sinh tự làm 5 Bài 7. Thực hiện nền II. Nội dung bài học Chỉ tập trung hướng dẫn học sinh nêu khái kinh tế nhiều thành phần - Mục 1b. Các thành phần kinh tế ở nước ta niệm và vai trò của từng thành phần kinh tế và tăng cường vai trò ở nước ta quản lý kinh tế của nhà - Mục 1c. Trách nhiệm của công dân đối với Hướng dẫn học sinh thực hành nước việc thực hiện nền kinh tế nhiều thành phần - Mục 2. Vai trò quản lí kinh tế của nhà nước Học sinh tự học IV. Câu hỏi và bài tập: Câu hỏi/bài tập 9, 10 Học sinh tự làm Bài 8. Chủ nghĩa xã hội II. Nội dung bài học - Mục 1a. Chủ nghĩa xã hội là giai đoạn đầu Học sinh tự học của xã hội cộng sản chủ nghĩa - Mục 2b. Đặc điểm của thời kì quá độ lên chủ Học sinh tự học nghĩa xã hội ở nước ta Các bài 7, 8 sau khi điều chỉnh được xây dựng thành 01 chủ đề dạy trong 3 tiết 6 Bài 9. Nhà nước xã hội chủ II. Nội dung bài học nghĩa - Mục 1. Nguồn gốc và bản chất của nhà nước Học sinh tự học
7. - Mục 2d. Vai trò của Nhà nước pháp quyền Học sinh tự học xã hội chủ nghĩa Việt Nam trong hệ thống chính trị - Mục 3. Trách nhiệm của công dân trong việc Hướng dẫn học sinh thực hành tham gia xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam IV. Câu hỏi và bài tập: Câu hỏi/bài tập 2, 5 Học sinh tự làm 7 Bài 10. Nền dân chủ xã hội II. Nội dung bài học - Chỉ tập trung làm rõ những thể hiện cụ thể chủ nghĩa - Mục 1. Bản chất của nền dân chủ xã hội chủ về bản chất của dân chủ XHCN trên 5 nghĩa phương diện. Các nội dung còn lại khuyến khích học sinh tự học - Mục 2a, 2d. Nội dung cơ bản của dân chủ Học sinh tự học trong lĩnh vực kinh tế, lĩnh vực xã hội - Mục 3. Các hình thức cơ bản của dân chủ Hướng dẫn HS tìm ví dụ về dân chủ trực tiếp và dân chủ gián tiếp. IV. Câu hỏi và bài tập: Câu hỏi/bài tập 2 Học sinh tự làm 8 Bài 11. Chính sách dân số II. Nội dung bài học Học sinh tự học và giải quyết việc làm - Mục 1a. Tình hình dân số nước ta - Mục 3. Trách nhiệm của công dân đối với Tập trung hướng dẫn học sinh thực hiện chính sách dân số và giải quyết việc làm trách nhiệm của bản thân trong việc: - Tuyên truyền, động viên người thân trong gia đình nghiêm chỉnh thực hiện chính sách dân số, pháp luật về dân số. - Tích cực tìm hiểu về nghề và định hướng nghề nghiệp; chủ động tìm kiếm việc làm. IV. Câu hỏi và bài tập: Câu hỏi/bài tập 1 Học sinh tự làm 9 II. Nội dung bài học - Mục 1. Tình hình tài nguyên, môi trường nước Học sinh tự học
8. Bài 12. Chính sách tài ta hiện nay nguyên và bảo vệ môi - Mục 3. Trách nhiệm của công dân đối với Tập trung hướng dẫn học sinh tích cực tham trường chính sách tài nguyên và bảo vệ môi trường gia các hoạt động bảo vệ tài nguyên, môi trường ở địa phương, tuyên truyền và vận động người thân cùng tham gia 10 Bài 13. Chính sách giáo II. Nội dung bài học dục và đào tạo, khoa học Mục 4. Trách nhiệm của công dân đối với Tập trung hướng dẫn học sinh thực hiện và công nghệ, văn hóa chính sách giáo dục và đào tạo, khoa học và trách nhiệm của bản thân trong học tập, rèn công nghệ, văn hóa luyện phẩm chất đạo đức; nghiên cứu và ứng dụng khoa học, giữ gìn phát huy giá trị văn hóa dân tộc 11 Bài 14. Chính sách quốc II. Nội dung bài học phòng và an ninh - Mục 1. Vai trò và nhiệm vụ của quốc phòng Học sinh tự học và an ninh - Mục 3. Trách nhiệm của công dân đối với Tập trung hướng dẫn học sinh thực hiện chính sách quốc phòng và an ninh trách nhiệm của bản thân trong việc tuân thủ quy định của pháp luật về quốc phòng, an ninh; sẵn sàng thực hiện nghĩa vụ quân sự; tích cực tham gia vào các hoạt động trên lĩnh vực quốc, an ninh tại nơi cư trú 12 Bài 15. Chính sách đối II. Nội dung bài học ngoại - Mục 1. Vai trò, nhiệm vụ của chính sách đối Học sinh tự học ngoại - Mục 4. Trách nhiệm của công dân đối với Tập trung hướng dẫn học sinh thực hiện chính sách đối ngoại trách nhiệm của bản thân trong việc nâng cao trình độ văn hoá, rèn luyện khả năng giao tiếp, ứng xử
9. 3. Lớp 12 TT Bài Nội dung điều chỉnh Hướng dẫn thực hiện (1) (2) (3) (4) 1 Bài 1. Pháp luật và đời II. Nội dung bài học Hướng dẫn học sinh tìm ví dụ về đặc sống - Mục 1b. Đặc trưng cơ bản của pháp luật trưng cơ bản của pháp luật - Mục 2. Bản chất của pháp luật Hướng dẫn học sinh tự học - Mục 3a, 3b. Quan hệ giữa pháp luật với kinh tế, Học sinh tự học chính trị. - Mục 4. Vai trò của pháp luật trong đời sống xã Hướng dẫn học sinh tìm ví dụ về vai trò hội của pháp luật trong đời sống xã hội IV. Câu hỏi bài tập: Câu hỏi/Bài tập 8 Học sinh tự làm 2 Bài 2. Thực hiện pháp luật II. Nội dung bài học - Mục 1c. Các giai đoạn thực hiện pháp luật Học sinh tự học - Mục 2b. Trách nhiệm pháp lí Hướng dẫn học sinh tìm ví dụ về trách nhiệm pháp lí và mục đích của việc áp dụng trách nhiệm pháp lí 3 Bài 3. Công dân bình II. Nội dung bài học đẳng trước pháp luật Mục 3. Trách nhiệm của Nhà nước trong việc bảo Học sinh tự học đảm quyền bình đẳng của công dân trước pháp luật Bài 4. Quyền bình đẳng II. Nội dung bài học Hướng dẫn học sinh nêu một số ví dụ về của công dân trong một số - Mục 1b, 2b, 3b. Nội dung bình đẳng trong hôn quyền bình đẳng trong hôn nhân và gia lĩnh vực của đời sống xã nhân và gia đình, trong lao động, trong kinh đình, bình đẳng trong lao động, bình hội doanh. đẳng trong kinh doanh. - Mục 1c, 2c, 3c. Trách nhiệm của Nhà nước trong Học sinh tự học việc đảm bảo quyền bình đẳng trong hôn nhân và gia đình, trong lao động, trong kinh doanh.
10. Các bài 3, 4 sau khi điều chỉnh được xây dựng thành 01 chủ đề dạy trong 4 tiết. 4 Bài 5. Quyền bình đẳng II. Nội dung bài học giữa các dân tộc, tôn giáo - Mục 1a. Khái niệm dân tộc Học sinh tự học - Mục 1d, 2d. Chính sách của Đảng và pháp luật của Nhà nước về quyền bình đẳng giữa các dân Học sinh tự học tộc, tôn giáo. IV. Câu hỏi và bài tập: Câu hỏi/bài tập 1,4 Học sinh tự làm 5 Bài 6. Công dân với các II. Nội dung bài học quyền tự do cơ bản - Mục 1a, 1b, 1c. Ý nghĩa quyền bất khả xâm phạm Học sinh tự học về thân thể của công dân, quyền được pháp luật bảo hộ về tính mạng, sức khỏe, danh dự và nhân phẩm, quyền bất khả xâm phạm về chỗ ở của công dân. - Mục 2a. Trách nhiệm của Nhà nước. Học sinh tự học IV. Câu hỏi và bài tập: Câu hỏi/Bài tập 8 Học sinh tự làm 6 Bài 7. Công dân với các II. Nội dung bài học quyền dân chủ - Mục 1b. Những trường hợp không được thực Học sinh tự học hiện quyền ứng cử. - Mục 1b. Cách thức nhân dân thực hiện quyền lực Học sinh tự học nhà nước thông qua các đại biểu và cơ qian quyền lực nhà nước, cơ quan đại biểu của nhân dân. - Mục 1c.2c, 3c. Ý nghĩa của quyền bầu cử và quyền ứng cử của công dân, quyền tham gia Học sinh tự học quản lí nhà nước và xã hội, quyền khiếu nại, tố cáo của công dân. - Mục 3b. Quy trình khiếu nại, tố cáo và giải quyết Học sinh tự học khiếu nại, tố cáo.
11. Mục 4a. Trách nhiệm của Nhà nước Học sinh tự học IV. Câu hỏi và bài tập: Câu hỏi/bài tập 1 Học sinh tự làm 7 Bài 8. Pháp luật với sự II. Nội dung bài học phát triển của công dân - Mục 2. Ý nghĩa quyền học tập, sáng tạo và phát Học sinh tự học triển của công dân. - Mục 3. Trách nhiệm của Nhà nước và công dân trong Tập trung hướng dẫn học sinh trình bày việc bảo đảm và thực hiện quyền học tập, sáng tạo và được trách nhiệm của nhà nước phát triển của công dân IV. Câu hỏi và bài tập: Câu hỏi/bài tập 2 Học sinh tự làm 8 Bài 9. Pháp luật với sự II. Nội dung bài học phát triển bền vững của - Mục 1. Vai trò của pháp luật đối với sự phát triển Học sinh tự học đất nước bền vững của đất nước - Mục 2b. Nội dung cơ bản của pháp luật về phát Học sinh tự học triển văn hóa Mục 2d, Nội dung cơ bản của pháp luật về bảo vệ Hướng dẫn học sinh nêu ví dụ cho nội dung môi trường cơ bản của pháp luật bảo vệ môi trường Mục 2e, nội dung cơ bản của pháp luật về quốc Học sinh tự học phòng, an ninh. IV. Câu hỏi và bài tập: Câu hỏi/bài tập 4,5 Học sinh tự làm 9 Bài 10. Pháp luật với hòa bình và sự phát triển tiến Cả bài Học sinh tự đọc bộ của nhân loại