Kế hoạch bài dạy Ngữ văn 8 - Bài 8: Truyện lịch sử và tiểu thuyết - Năm học 2024-2025

Nội dung text: Kế hoạch bài dạy Ngữ văn 8 - Bài 8: Truyện lịch sử và tiểu thuyết - Năm học 2024-2025

1. Ngày soạn: Dạy Ngày 7/3/2025 ; 25/2/2025 10/3/2025 Tiết 1;3 Lớp 8A BÀI 8: TRUYỆN LỊCH SỬ VÀ TIỂU THUYẾT Tiết 96,97: VĂN BẢN 1: HOÀNG LÊ NHẤT THỐNG CHÍ I. Mục tiêu: 1. Về kiến thức: - Những nét tiêu biểu về cuộc đời và sự nghiệp văn chương của nhóm Ngô Gia Văn Phái - Những nét chung về tác phẩm “Hoàng Lê Nhất thống chí”. - Nhân vật, sự kiện, cốt truyện trong một tác phẩm truyện lịch sử. 2. Về năng lực * Năng lực chung - Năng lực giao tiếp, năng lực hợp tác, năng lực tự quản bản thân, năng lực giải quyết vấn đề, năng lực tư duy ngôn ngữ, tự học, hợp tác, năng lực tìm kiếm và xử lí thông tin. * Năng lực đặc thù - Nhận biết được một số yếu tố hình thức (chi tiết, cốt truyện, bối cảnh, nhân vật, ngôn ngữ ) nội dung ( đề tài, ý nghĩa, chủ đề, thái độ người kể trong truyện lịch sử và tiểu thuyết. - Nhận biết được cốt truyện đơn tuyến và cốt truyện đa tuyến. 3. Về phẩm chất: - Giáo dục tình yêu quê hương, đất nước, tự hào về truyền thống dân tộc, tự hào và noi theo tấm gương các anh hùng dân tộc, nhận thức đúng đắn năng lực và phẩm chất của bản thân. II. Thiết bị dạy học và học liệu - Máy tính, máy chiếu - Phiếu học tập - Tranh ảnh, video có liên quan đến nội dung tiết học III. Tiến trình dạy học 1. HOẠT ĐỘNG 1: XÁC ĐỊNH VẤN ĐỀ a) Mục tiêu HS xác định được nội dung chính của tiết học qua việc huy động kiến thức nền từ việc quan sát một số hình ảnh. b) Nội dung GV sử dụng KT đặt câu hỏi để hỏi HS, sau đó kết nối với nội dung của tiết đọc – hiểu văn bản. HS quan sát hình ảnh, suy nghĩ cá nhân và trả lời câu hỏi của giáo viên. c) Sản phẩm: d) Tổ chức thực hiện Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ (GV) 1
2. 2 GV: Trước khi vào nội dung của tiết học này, cô mời các em hãy trả lời một số câu hỏi trắc nghiệm bằng tò chơi: “Ai là triệu phú”. Câu 1: Giai đoạn lịch sử nào được mệnh danh là: “Vua chẳng ra vua, bề tôi cũng chẳng phải bề tôi”? A. Thời Lý C. Cuối thời Hậu Lê B. Thời Trần D.Thời Tiền Lê Câu 2: Ai là người cầu cứu viện trợ từ quân Thanh, là kẻ cõng rắn cắn gà nhà? A. Lê Hiển Tông C. Lê Duy Mật B. Lê Chiêu Thống D. Lê Dụ Tông Câu 3: Nàng công chúa nào là nhân vật lịch sử nổi tiếng - người thông minh từ bé, diện mạo thanh tú, bản tính thùy mị, dịu dàng? A. Ngọc Hân công chúa C. Công chúa Huyền Trân B. Lý Chiêu Hoàng D. An Tư công chúa Câu 4: Triều đại nào kéo dài nhất lịch sử phong kiến Việt Nam. A. Thời nhà Lý B. Thời nhà Hồ B. Thời nhà Trần C. Thời Hậu Lê Câu 5: Trịnh – Nguyễn phân tranh bất phân thắng bại chọn Sông Gianh nào làm ranh giới giữa Đàng Trong và Đàng Ngoài? A. Đúng B. Sai Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ: GV trình chiếu. HS: - Nhận nhiệm vụ. - Quan sát, lắng nghe và suy nghĩ cá nhân để đưa ra câu trả lời. Bước 3: Báo cáo, thảo luận: GV mời một vài HS xung phong trả lời câu hỏi. HS trả lời câu hỏi 1, 2 Bước 4: Kết luận, nhận định (GV): - Nhận xét câu trả lời của HS, bổ sung thêm thông tin (nếu cần) - Kết nối vào nội dung đọc – hiểu tác phẩm: “Hoàng Lê nhất thống chí” GV dẫn dắt: Quân Thanh được sự dẫn đường của LCT đã tiến thẳng vào Thăng Long. Khi nhận được tin Nguyễn Huệ đã làm gì. Việc đó đã được nhóm tác giả họ Ngô Thì ghi lại trong văn bản “Hoàng Lê nhất thống chí” như thế nào. Ta có thể thấy trong văn học Việt Nam thời Trung đại có thể xem Hoàng Lê nhất thống chí là một tác phẩm văn xuôi chữ Hán có quy mô lớn nhất và đạt được nhiều thành công xuất sắc về nghệ thuật, đặc biệt trong lĩnh vực tiểu thuyết. Hồi thứ 14 kể về chuyện Quang Trung đại phá quân Thanh một cách chân thực và hào hùng. Nó không chỉ vẽ lên chân dung lẫm liệt của người anh hùng dân tộc vĩ đại mà còn làm nổi rõ thất bại thảm hại của bọn xâm lược nhà Thanh, sự đầu hàng, phản bội nhục nhã của bè lũ vua quan hèn mạt Lê Chiêu Thống, đóng đinh chúng vào lịch sử. 2. HOẠT ĐỘNG 2: HÌNH THÀNH KIẾN THỨC MỚI I. TRI THỨC NGỮ VĂN
3. 3 Mục tiêu: Giúp học sinh nắm được: Nhân vật, sự kiện, cốt truyện trong một tác phẩm truyện lịch sử. Nội dung: GV: Sử dụng kĩ thuật đặt câu hỏi và yêu cầu học sinh (HS) thực hiện nhiệm vụ. HS: Chuẩn bị phiếu học tập số 1 ở nhà và thực hiện nhiệm vụ của giáo viên (GV) Tổ chức thực hiện Sản phẩm Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ (GV 1. Khái niệm truyện lịch sử yêu cầu học sinh hoàn thành phiếu bài - Là loại truyện có nội dung liên quan đến tập ở nhà) nhân vật và sự kiện lịch sử. Phiếu học tập sô 1: - Được nhà văn hư cấu, tưởng tượng, bổ sung, sáng tạo thành hình tượng văn học. Thông tin Nội dung 2. Đặc trưng truyện lịch sử: - Bối cảnh: Là hoàn cảnh xã hội trong một Khái niệm truyện thời kì lịch sử nói chung được thể hiện qua LS sư kiện, nhân vật lịch sử, phong tục tập quán. Bối cảnh lịch sử - Nhân vật: Nhân vật chính là người thực, Nhân vật việc thực, những anh hùng dân tộc. Cốt truyện - Cốt truyện: Là hệ thống sự kiện liên quan đến lịch sử dân tộc được sắp xếp theo Ngôn ngữ ý đồ nhất định. + Cốt truyện đơn tuyến (?) Trình bày những thông tin chính về nhóm tác giả Ngô Gia Văn Phái? + Cốt truyện đa tuyến Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ - Ngôn ngữ: Phù hợp với bối cảnh lịch sử mà truyện tái hiện. GV gợi ý: Tra cứu trên Google để hoàn thiện PHT số 1 HS: Mở PHT số 1, xem lại thông tin trong PHT số 1. Bước 3: Báo cáo thảo luận GV: Mời HS trình bày sản phẩm (PHT số 1) HS: - Đại diện trình bày thông tin về nhóm tác giả Ngô Gia Văn Phái.
4. 4 - Những HS còn lại lắng nghe, theo dõi bạn trình bày, sau đó nhận xét, bổ sung (nếu cần) cho sản phẩm của bạn. Bước 4: Kết luận, nhận định (GV) GV: - Nhận xét phần chuẩn bị của HS, nhận xét sản phẩm trình bày của HS cũng như lời bổ sung của HS khác (nếu có). - Chốt sản phẩm lên màn hình và chuyển dẫn sang nội dung tiếp theo. II. TÌM HIỂU CHUNG 1. Tác giả Mục tiêu: Giúp học sinh biết được những thông tin cơ bản về nhóm tác giả Ngô Gia Văn Phái Nội dung: GV: Sử dụng kĩ thuật đặt câu hỏi và yêu cầu học sinh (HS) thực hiện nhiệm vụ. HS: Chuẩn bị phiếu học tập số 1 ở nhà và thực hiện nhiệm vụ của giáo viên (GV) Tổ chức thực hiện Sản phẩm Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ (GV 1. Tác giả yêu cầu học sinh hoàn thành phiếu bài - Ngô Gia Văn Phái: một nhóm tác giả tập ở nhà) dòng họ Ngô Thì, ở làng Tả Thanh Oai, Phiếu học tập sô 2: nay thuộc huyện Thanh Oai, tỉnh Hà Tây, trong đó hai tác giả chính là: + Ngô Thì Chí (1753-1788), làm quan thời Thông tin Nội dung Lê Chiêu Thống, viết 7 hồi đầu Tên tuổi + Ngô Thì Du (1772-1840), làm quan dưới triều nhà Nguyễn, viết 7 hồi tiếp Thời đại + Một tác giả khác cũng thuộc dòng họ Thân thế và tư Ngô Thì viết 3 hồi còn lại. tưởng - Họ là những nhà Nho mang nặng tư tưởng trung quân, ái quốc. Ngô Thì Chí (?) Trình bày những thông tin chính về từng chạy theo Lê Chiêu Thống khi nhóm tác giả Ngô Gia Văn Phái? Nguyễn Huệ kéo quân ra Bắc lần thứ hai. Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ Ông cũng chính là người dâng «Trung
5. 5 GV gợi ý: Tra cứu trên Google để hoàn hưng sách» bàn kế để khôi phục nhà Lê và thiện PHT số 2 chống lại nhà Tây Sơn. HS: Mở PHT số 2, xem lại thông tin - Họ là những cây bút trung thực và có tư trong PHT số 2. tưởng tiến bộ. Họ đã phản ánh được một Bước 3: Báo cáo thảo luận cách chân thực, sống động những sự kiện lịch sử dân tộc trong khoảng ba mươi năm GV: Mời HS trình bày sản phẩm (PHT cuối thế kỉ XVIII- đầu thế kỉ XIX. số 1) HS: - Đại diện trình bày thông tin về nhóm tác giả Ngô Gia Văn Phái. - Những HS còn lại lắng nghe, theo dõi bạn trình bày, sau đó nhận xét, bổ sung (nếu cần) cho sản phẩm của bạn. Bước 4: Kết luận, nhận định (GV) GV: - Nhận xét phần chuẩn bị của HS, nhận xét sản phẩm trình bày của HS cũng như lời bổ sung của HS khác (nếu có). - Chốt sản phẩm lên màn hình và chuyển dẫn sang nội dung tiếp theo. Chuyển dẫn: GV kết nối dẫn dắt sang phần 2 2. Tác phẩm Mục tiêu: - HS biết cách đọc và tóm tắt tác phẩm “Hoàng Lê nhất thống chí” của nhóm Ngô Gia Văn Pháí - Trình bày những thông tin chính về tác phẩm “Hoàng Lê nhất thông chí”: Nội dung: GV: Sử dụng kĩ thuật đặt câu hỏi và yêu cầu học sinh (HS) thực hiện nhiệm vụ. HS: Chuẩn bị phiếu học tập số 2 ở nhà và thực hiện nhiệm vụ của giáo viên (GV) giao. Tổ chức thực hiện Sản phẩm a. Đọc, tóm tắt và tìm hiểu chú thích 2. Tác phẩm Bước 1: Giao nhiệm vụ (GV)
6. 6 - Hướng dẫn cách đọc 2.1. Tác phẩm “Hoàng Lê nhất thống - Yêu cầu HS tóm tắt ngắn gọn văn bản chí” Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ a. Hoàn cảnh sáng tác GV: - Tác phẩm HLNTC được viết trong một thời gian rất dài: Từ cuối thế kỉ 18 -> đầu - Yêu cầu HS đọc mẫu thế kỉ 19. Giai đoạn này xã hội Việt Nam - Yêu cầu HS khác nhận xét cách đọc đầy biến động, phong trào nông dân nổi lên khắp nơi, nổi bật là phong trào Tây HS đọc mẫu Sơn. Bước 3: Báo cáo, thảo luận b. Thể loại: - HS còn lại nghe, nhận xét về cách đọc - HLNTC là một tiểu thuyết lịch sử được của bạn viết bằng chữ Hán theo lối chương hồi Bước 4: Kết luận, nhận định (GV) - Tác phẩm còn được viết theo thể chí (là - Nhận xét cách đọc và phần tóm tắt của thể văn ghi chép sự việc vừa có tính chất HS lịch sử, vừa có tính chất văn học) - Chốt cách đọc, chốt nội dung tóm tắt và c. Nhan đề: chuyển dẫn sang phần b. Tìm hiểu chung “Hoàng Lê nhất thống chí”: về văn bản - Hoàng: vua, Lê: nhà Lê; nhất thống: thống nhất; chí: thể chí (ghi chép) b. Tìm hiểu chung về văn bản -> Ghi chép về sự thống nhất của triều Bước 1: Giao nhiệm vụ (GV) nhà Lê vào thời Tây Sơn diệt Trịnh, trả - Yêu cầu HS mở PHT số 3 lại Bắc Hà cho vua Lê - Chia nhóm cặp đôi theo bàn d. Nhân vật: - Nhiệm vụ: - Quang Trung - Nguyễn Huệ, Lê Chiêu Thống, Nguyễn Nhạc, Nguyễn Huệ, + Hoán đổi PHT cho nhau Nguyễn Lữ (Nhân vật có thực trong + 1 phút HĐ cá nhân: xem lại PHT đã lịch sử) chuẩn bị e. Cốt truyện: + 2 phút tiếp theo: trao đổi, chia sẻ để - Đa tuyến gồm nhiều sự kiện đan xen. thống nhất nội dung trong PHT số 3 2.2. Đoạn trích hồi thứ 14 * Tác phẩm: Hoàng Lê nhất thống chí a. Bố cục - Từ đầu đến năm Mậu Thân (1788): Thông tin Nội dung Quang Trung chuẩn bị tiến quân ra Bắc Hoàn cảnh lịch sử - Tiếp đến kéo vào thành: Cuộc hành quân thần tốc và chiến thắng lẫy lừng của Thể loại vua Quang Trung. Nhan đề
7. 7 Nhân vật - Còn lại: Sự đại bại của quân tướng nhà Thanh và tình trạng thảm hại của vua tôi Cốt truyện Lê Chiêu Thống. b. Sự việc chính: QT tiến quân ra Băc đại phá quân Thanh. * Đoạn trích hồi 14 c. Tóm tắt chuỗi sự việc: Thông tin Nội dung + Quân Thanh chiếm Thăng Long. Bố cục + 20/11/1788, Ngô Văn Sở lui về Tam Điệp Sự việc chính và + Quang Trung lên ngôi ở Phú Xuân: Vua diễn biến tự đốc xuất đại binh, tiến quân ra Bắc diệt quân Thanh ( Vào ngày 25 tháng chạp năm Mậu Thân)-1788. + Kén thêm binh lính, mở cuộc duyệt binh lớn, chia quân thành các đạo, phủ dụ binh lính. + Phán xét công tội của các tướng Sở, Lân. + 30 tháng chạp mở tiệc khao quân, hẹn ngày mùng 7 thắng giặc sẽ mở tiệc ăn mừng ở Thăng Long. + Tiến quân đến sông Gián, Hà Hồi ta đều đánh thắng giặc đến đó. -> Quân Thanh đại bại. + Ngày mùng 3 tết QT đến Hà Hồi, mờ sáng tới Ngọc Hồi, trưa kéo vào thành Thăng Long, tướng Thanh là Tôn Sỹ Nghị chạy trốn về nước, quân Thanh đại bại. Vua Lê chiêu Thống vội vã chạy theo. III. TÌM HIỂU CHI TIẾT VĂN BẢN Mục tiêu: Giúp HS - HS tìm, phát hiện và nêu được: + Bối cảnh lịch sử của câu chuyện. + Sự kiện, nhân vật
8. 8 Nội dung: GV sử dụng kĩ thuật vấn đáp, kĩ thuật khăn phủ bàn để hướng dẫn HS tìm hiểu. HS suy nghĩ cá nhân, làm việc nhóm để hoàn thành nhiệm vụ học tập Nội dung Tổ chức thực hiện Sản phẩm Nhiệm vụ 1 1. Bối cảnh lịch sử: Bước 1: Giao nhiệm vụ (GV) - Thời kì XHPK khủng hoảng trầm HĐ cá nhân (GV đặt câu hỏi): trọng. Lê Chiêu Thống dẫn quân Thanh về nước. Quang Trung kéo - Yêu cầu mở PHT số 4 và hoàn thành PHT quân ra Bắc đánh tan hơn 20 vạn quân số 4 bằng cách trả lời câu hỏi sau: Thanh. - Đoạn trích tái hiện lại bối cảnh lịch sử như 2. Hình tượng người anh hùng QT thế nào? – NH Khi nghe tin quân giặc kéo vào Thăng Long Nguyễn Huệ đã có những chuẩn bị gì trước a. Chuẩn bị lực lượng tiến quân ra cuộc chiến. Qua đó em cảm nhận đây là vị Bắc tướng như thế nào ? Thời Hành động Nhận xét gian Khi được tin cấp báo 29/12 30/12 Nhận xét chung: Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ (HS) GV hướng dẫn HS thực hiện. Bước 3: Báo cáo, thảo luận HĐ cá nhân: GV: - Gọi HS trả lời câu hỏi - Gọi HS nhận xét câu trả lời của bạn
9. 9 HS: - Đại diện trả lời câu hỏi - HS còn lại lắng nghe, nhận xét và bổ sung cho câu trả lời của bạn (nếu cần). HĐ nhóm GV: - Yêu cầu đại diện nhóm trình bày sản phẩm - Yêu cầu các nhóm còn lại nhận xét và bổ sung cho sản phẩm của nhóm bạn (nếu cần). HS: - Nhóm đại diện trình bày sản phẩm học tập - Các nhóm còn lại nhận xét và bổ sung cho sản phẩm của nhóm bạn (nếu cần). Bước 4: Kết luận, nhận định (GV) - Nhận xét câu trả lời/sản phẩm học tập và nhận xét của cá nhân/nhóm HS. - Chốt, bình và chuyển dẫn sang nội dung tiếp theo. Thời gian Lời nói, hành động, cách xử trí Nhận xét – Nhận được tin giặc chiếm Thăng Long thì “giận lắm”,”định Mạnh thân chinh cầm quân đi ngay”. mẽ, quyết - Khi – Chỉ trong vòng hơn một tháng, Nguyễn Huệ đã làm rất nhiều đoán và nhận việc lớn: có lòng được tin + Tế cáo trời đất, lên ngôi hoàng đế để “chính vị hiệu”,’giữ lấy yêu nước cấp báo lòng người”. + Tự mình “đốc suất đạo binh” ra Bắc. + Tìm gặp người cống sĩ ở huyện La Sơn là Nguyễn Thiếp để hỏi Khi đến kế sách. Nghệ An + Tuyển mộ quân sĩ và “mở cuộc duyệt binh lớn” ở Nghệ An, phủ dụ tướng sĩ.
10. 10 – Trong lời phủ dụ quân sĩ ở Nghệ An: Sáng + Nguyễn Huệ đã khẳng định chủ quyền của dân tộc (“đất nào suốt, sao ấy, đều đã phân biệt rõ ràng”) và lên án hành động xâm nhạy bén lăng phi nghĩa, trái đạo trời của quân Thanh, nêu bật dã tâm của trước thời chúng(“bụng dạ ắt khác cướp bóc nước ta, giết hại nhân dân, cuộc. vơ vét của cải”) + Nhắc lại truyền thống chống giặc ngoại xâm của dân tộc ta. + Kêu gọi quân lính đồng tâm hiệp lực, ra kỉ luật nghiêm. Khi đến + Ông rất hiểu tướng sĩ, hiểu tường tận năng lực của bề tôi, Sáng Ninh khen chê đúng người đúng việc. suốt, Bình + Mới khởi binh, chưa lấy được tấc đất nào, vậy mà Quang nhạy bén Trung đã tuyên bố chắc nịch “phương lược tiến đánh đã có trong xét sẵn”, “Chẳng qua mươi ngay có thể đuổi được người Thanh”. đoán bề + Biết trước kẻ thù “lớn gấp mười nước mình”, bị thua một tôi và ý trận “ắt lấy làm thẹn mà lo mưu báo thù” khiến việc binh đao chí quyết không bao giờ dứt nên Nguyễn Huệ còn tính sẵn cả kế hoạch thắng và ngoại giao sau chiến thắng để có thời gian “yên ổn mà nuôi tầm nhìn dưỡng lực lượng”, làm cho nước giàu quân mạnh. xa trông rộng. Nhận xét - Ngày 25 tháng Chạp xuất quân từ Phú Xuân(Huế), ngày 29 đã Con về cuộc tới Nghệ An, vượt khoảng 350km qua núi, qua đèo. Đến Nghệ người hành An, vừa tuyển quân, tổ chức đội ngũ, vừa duyệt binh, chỉ trong có tài quân vòng một ngày. Hôm sau, tiến quân ra Tam Điệp (cách khoảng dụng 150km). Và đêm 30 tháng Chạp đã “lập tức lên đường”, tiến binh như quân ra Thăng Long. Mà tất cả đều là đi bộ. Vừa hành quân, thần. vừa đánh giặc mà vua Quang Trung định kế hoạch chỉ trong vòng 7 ngày, mồng 7 tháng Giêng sẽ vào ăn Tết ở Thăng Long. Trên thực tế, đã thực hiện kế hoạch sớm hai ngày: trưa mồng 5 đã vào Thăng Long. – Hành quân xa liên tục như vậy, thường quân đội sẽ mệt mỏi, rã rời, nhưng nghĩa binh Tây Sơn “cơ nào đội ấy vẫn chỉnh tề”,”từ quân đến tướng, hết thảy cả năm đạo quân đều vâng mệnh lệnh, một lòng một chí quyết chiến quyết thắng”. Tổ chức thực hiện Sản phẩm Nhiệm vụ 2 1. Hình tượng người anh hùng QT – Bước 1: Giao nhiệm vụ (GV) NH HĐ cá nhân (GV đặt câu hỏi): b. Trong các trận đánh - Yêu cầu mở PHT số 5 và hoàn thành PH bằng cách trả lời câu hỏi sau:
11. 11 Trận đánh Cách đánh Nhận xét Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ (HS) GV hướng dẫn HS thực hiện Bước 3: Báo cáo, thảo luận HĐ cá nhân: GV: - Gọi HS trả lời câu hỏi - Gọi HS nhận xét câu trả lời của bạn HS: - Đại diện trả lời câu hỏi - HS còn lại lắng nghe, nhận xét và bổ sung cho câu trả lời của bạn (nếu cần). HĐ nhóm GV: - Yêu cầu đại diện nhóm trình bày sản phẩm - Yêu cầu các nhóm còn lại nhận xét và bổ sung cho sản phẩm của nhóm bạn (nếu cần). HS: - Nhóm đại diện trình bày sản phẩm học tập - Các nhóm còn lại nhận xét và bổ sung cho sản phẩm của nhóm bạn (nếu cần). Bước 4: Kết luận, nhận định (GV) - Nhận xét câu trả lời/sản phẩm học tập và nhận xét của cá nhân/nhóm HS. - Chốt, bình và chuyển dẫn sang nội dung tiếp theo. Trận đánh Cách đánh Nhận xét
12. 12 Sông Gián + Bắt sống toàn bộ bọn nghĩa binh cùng quân Thanh đi do thám mà vẫn giữ được bí mật. Vị tướng có tài điều binh khiển tướng. Cách đánh bí mật, bất Hà Hồi + Đánh nghi binh: bí mật bao vây ngờ, biến hóa, nhanh gọn khiến kín làng, bắc loa truyền gọi,địch sợ kẻ thù trở tay không kịp Tướng hãi xin hàng ở trên trời xuống, quân chui Ngọc Hồi + Quang Trung trực tiếp chỉ dưới đất lên huy.Vua cưỡi voi đi đốc thúc, quân dàn trận chữ nhất, đánh giáp lá cà. Bao vây đường rút lui của giặc, cho voi giày đạp. Tổ chức thực hiện Sản phẩm Nhiẹm vụ 3 2. Số phận bọn bán nước và cướp nước Bước 1: Giao nhiệm vụ (GV) HĐ nhóm - GV chia nhóm lớp - Yêu cầu mở PHT số 6 và hoàn thành PHT số 5 bằng cách trả lời câu hỏi sau: Lê Chiêu Thống và Tôn Sĩ Nghị đã có những hành động như thế nào? Hãy nhận xét Nhân Hành động Nhận xét vật Lê Chiêu Thống Tôn Sĩ Nghị Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ (HS)
13. 13 GV hướng dẫn HS thực hiện Bước 3: Báo cáo, thảo luận HĐ cá nhân: GV: - Gọi HS trả lời câu hỏi - Gọi HS nhận xét câu trả lời của bạn HS: - Đại diện trả lời câu hỏi - HS còn lại lắng nghe, nhận xét và bổ sung cho câu trả lời của bạn (nếu cần). HĐ nhóm GV: - Yêu cầu đại diện nhóm trình bày sản phẩm - Yêu cầu các nhóm còn lại nhận xét và bổ sung cho sản phẩm của nhóm bạn (nếu cần). HS: - Nhóm đại diện trình bày sản phẩm học tập - Các nhóm còn lại nhận xét và bổ sung cho sản phẩm của nhóm bạn (nếu cần). Bước 4: Kết luận, nhận định (GV) - Nhận xét câu trả lời/sản phẩm học tập và nhận xét của cá nhân/nhóm HS. - Chốt, bình và chuyển dẫn sang nội dung tiếp theo. Nhân vật Hành động Nhận xét Lê Chiêu Thống - Rước quân Thanh về nước. Hèn nát, bạc nhược, chuốc -Vua quan cùng đưa Thái lấy thất bại bi đát. hậu chạy trốn theo. - Nhờ viên thổ hào cho ăn, ở. - Đến cửa ải: nhìn nhau chảy nước mắt
14. 14 Tôn Sĩ Nghị * Khi tiến vào nước ta: Bât tài, vô dụng và hèn nhát, -Vào Thăng Long như vào chuốc lấy thất bại thảm hại chỗ không người. -Quân lính thả sức cướp bóc, ức hiếp dân ta. * Khi quân Tây Sơn đánh: - Rụng rời sợ hãi, xin hàng. - Bỏ chạy tán loạn. - Sầm Nghi Đống thắt cổ chết. Tôn Sĩ Nghị chạy trốn. Tướng bất tài,vô dụng. Tổ chức thực hiện Sản phẩm Nhiệm vụ 4 III. TỔNG KẾT: B1. Chuyển giao nhiệm vụ (GV) 1. Nội dung: ? Nhắc lại những thành công về nghệ thuật của văn bản? Ca ngợi hình ảnh người anh hùng dân tộc ? Khái quát nội dung chính của văn bản? Quang Trung - Nguyễn Huệ qua chiến ? Câu chuyện gợi lên trong em những suy công thần tốc đại phá quân Thanh, đồng nghĩ và tình cảm như thế nào? thời khắc hoạ sự thất bại thảm hại của Em rút ra bài học gì cho bản thân sau khi quân tướng nhà Thanh và số phận bi đát học xong văn bản này? của vua tôi Lê Chiêu Thống. Từ đó truyền ? Hãy so sánh nhân vật QT – NH và Lê lòng yêu nước, lòng tự hào dân tộc cho Chiêu Thống trong tác phẩm và tong lịch sử người đọc. có điểm gì giống và khác nhau. 2. Nghệ thuật: - Trình tự kể diễn biến các sự kiện lịch sử. Nhân Giống Khác nhau - Nhân vật lịch sử với ngôn ngữ kể, tả vật nhau chân thực, sinh động. Lê - Giọng điệu trần thuật thích hợp với việc Chiêu thể hiện thái độ của tác giả. Thống Tôn Sĩ Nghị
15. 15 3. Cách đọc hiểu truyện lịch sử: ? Qua đoạn trích, tác giả truyền đến người - Đọc kĩ tác phẩm đọc thông điệp, tư tưởng gì? - Xác định bổi cảnh lịch sử, nhân vật lịch ? Từ tìm hiểu văn bản này, hãy khái quát sử cách đọc hiểu truyện lịch sử. - Tóm tắt các sự kiện B2: Thực hiện nhiệm vụ HS làm việc theo cặp để hoàn thành - Tìm hiểu lời nói, cử chỉ, hành động, việc nhiệm vụ. làm của nhân vật gắn với bối cảnhlichj GV theo dõi, quan sát HS thảo luận, hỗ trợ sử (nếu HS gặp khó khăn). - Hiểu được phẩm chất tính cách của nhân B3: Báo cáo, thảo luận vật. HS đại diện cặp đôi báo cáo kết quả, HS cặp khác theo dõi, nhận xét và bổ sung (nếu - Hiểu được thông điệp mà tác giả gửi cần). gắm trong tác phẩm. B4: Kết luận, nhận định - GV nhận xét thái độ và kết quả làm việc của cả lớp. HOẠT ĐỘNG 3: LUYỆN TẬP a. Mục tiêu: HS làm được bài tập sau khi học xong văn bản b. Nội dung: HS làm việc cá nhân giải quyết câu hỏi và bài tập GV đưa ra. c. Sản phẩm: Câu trả lời của HS. d. Tổ chức thực hiện hoạt động. 1. Tại sao các tác giả vốn trung thành với nhà Lê, mà lại viết về Quang Trung - Nguyễn Huệ một cách sinh động, lẫm liệt như vậy? 2. Tại sao gọi Hoàng Lê nhất thống chí là tiểu thuyết lịch sử. Dự kiến sản phẩm: 1. Các tác giả tôn trọng sự thật lịch sử. Họ có ý thức tự hào dân tộc. Đó là điểm tiến bộ của các giả Ngô gia văn phái. 2. Vì tác phẩm vừa có giá trị của một tác phẩm văn học, vừa có giá trị ghi lại lịch sử. D. HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG a. Mục tiêu: HS hiểu được kiến thức trong bài học để vận dụng vào thực tế. b. Nội dung: HS làm việc cá nhân, đưa ra suy nghĩ, cảm nhận của bản thân về một vấn đề GV đặt ra. c. Sản phẩm: Đoạn văn của học sinh. d. Tổ chức thực hiện: * GV giao nhiệm vụ: Hãy viết một đọan văn (khoảng 10 câu) trình bày cảm nhận về nhân vật Quang Trung – Nguyễn Huệ. * Thực hiện nhiệm vụ: HS hoạt động cá nhân hoàn thành sản phẩm ở nhà * Báo cáo, thảo luận: GV khuyến khích HS chia sẻ sản phẩm trên lớp * Kết luận, nhận định: GV biểu dương các sản phẩm chia sẻ.