Kế hoạch bài dạy Ngữ văn 8 - Bài: Ca Huế trên sông Hương - Nguyễn Thị Luận

Nội dung text: Kế hoạch bài dạy Ngữ văn 8 - Bài: Ca Huế trên sông Hương - Nguyễn Thị Luận

1. GV: GUYỄN THỊ LUẬN TỔ: KHXH BÀI 2: VẺ ĐẸP CỔ ĐIỂN Tiết: 20 VĂN BẢN 3: CA HUẾ TRÊN SÔNG HƯƠNG (Hà Ánh Minh) A. MỤC TIÊU 1. Năng lực a. Năng lực đặc thù (năng lực ngôn ngữ và năng lực văn học) - Kết nối với VB1 và VB2 để làm sáng tỏ chủ đề “Vẻ đẹp cổ điển” - Nhận biết được vẻ đẹp của ca Huế, hiểu giá trị của một sản phẩm văn hóa truyền thống được ông cha sáng tạo, gìn giữ và truyền lại. b. Năng lực chung (năng lực giao tiếp và hợp tác, năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo) - Năng lực tự chủ và tự học: biết chủ động, tích cực thực hiện những công việc của bản thân trong học tập; - Năng lực giao tiếp, hợp tác: biết phối hợp với bạn cùng bàn, bạn trong nhóm; đánh giá được khả năng của mình và tự nhận công việc phù hợp với bản thân; biết bày tỏ ý kiến riêng; biết hỗ trợ bạn khi cần thiết; 2. Về phẩm chất HS biết trân trọng, gìn giữ những giá trị văn hóa truyền thống. II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU - KHBD, SGK, SGV, SBT - PHT số 1,2 - Tranh ảnhn - Máy tính, máy chiếu, bảng phụ, Bút dạ, Giấy A0 III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC
2. A. HOẠT ĐỘNG MỞ ĐẦU a. Mục tiêu: Giúp HS định hướng được nội dung bài học; tạo được hứng thú, khơi gợi nhu cầu hiểu biết của HS; kết nối trải nghiệm của HS với nội dung VB. b. Nội dung: Hs nghe bài hát và chia sẻ c. Sản phẩm: Suy nghĩ của HS d. Tổ chức thực hiện: HOẠT ĐỘNG CỦA GV – HS DỰ KIẾN SẢN PHẨM Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ Gợi ý: - GV chuyển giao nhiệm vụ: Cách 1: Cách 1: Gv tổ chức trò chơi “Tinh thần đồng đội”, - Hát xoan chia lớp thành 2 nhóm, các nhóm sẽ tiếp sức ghi lên - Ca trù bảng tên các di sản văn hóa phi vật thể của nước ta. - Hội Gióng Cách 2: Gv tổ chức trò chơi Nhìn hình đoán tên di sản - Nghệ thuật xòe Thái văn hóa - Đờn ca tài tử Nam Bộ - Dân ca quan họ Bắc Ninh - Nhã nhạc cung đình Huế ... Cách 2: - Ca trù - Dân ca quan họ Bắc Ninh - Nhã nhạc cung đình Huế - Ca Huế Cách 3: Huế => Huế được biết đến là vùng đất thơ mộng trữ
3. tình được dòng Hương giang ôm trọn vào lòng. Nhắc đến Huế, người ta còn nhắc đến vùng đất cố đô- nơi hội tụ tinh hoa văn hóa Việt, từ ẩm thực, trang phục, ứng xử đến các loại hình nghệ thuật cung đình và dân gian. Cùng với Nhã nhạc cung Cách 3: Gv tổ chức trò chơi “Từ khóa bí ẩn”. Từ khóa đình Huế, ca Huế trên bí ẩn là liên quan đến chủ đề bài học. Có 4 dữ kiện để sông Hương đã làm nên mở từ khóa bí ẩn, tương ứng với mức điểm cộng: 2 - một Huế rất riêng biệt. 1,5 - 1 - 0,5. Mỗi câu có 15 giây để trả lời Hôm nay chúng ta sẽ tìm - Tinh hoa văn hóa Việt hiểu về loại hình nghệ - Tím thuật này qua văn bản: Ca - Nguyễn Huế trên sông Hương - Cố đô - HS tiếp nhận nhiệm vụ Bước 2: HS trao đổi thảo luận, thực hiện nhiệm vụ - HS thảo luận và trả lời từng câu hỏi - Gv quan sát, hỗ trợ, cố vấn Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận - HS trình bày sản phẩm - GV gọi HS nhận xét, bổ sung câu trả lời của bạn. Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ
4. - GV nhận xét, dẫn dắt vào bài. B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC 1. Đọc văn bản và tìm hiểu chung a. Mục tiêu: Đọc văn bản và thực hiện một số kĩ thuật đọc thông qua việc trả lời một số câu hỏi trong khi đọc b. Nội dung: Hs sử dụng sgk, đọc văn bản theo sự hướng dẫn của GV c. Sản phẩm học tập: HS tiếp thu kiến thức và câu trả lời của HS d. Tổ chức thực hiện: HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS DỰ KIẾN SẢN PHẨM NV1: Hướng dẫn Hs trải nghiệm cùng văn bản I. Đọc văn bản và tìm hiểu chung Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ 1. Đọc - GV chuyển giao nhiệm vụ 2. Tìm hiểu chung 1) Hs đọc văn bản trước khi đến lớp - Thể loại: bút kí 2) Gv chỉ định hs đọc thành tiếng một vài đoạn quan - Bố cục: 2 phần trọng - Phần 1 (từ đầu đến “lí hoài nam”): 3) Em hãy xác định thể loại và bố cục của văn bản Giới thiệu về Huế - cái nôi của - HS lắng nghe, tiếp nhận nhiệm vụ những làn điệu dân ca Bước 2: HS trao đổi thảo luận, thực hiện nhiệm vụ - Phần 2 (còn lại): Những đặc sắc - Hs làm việc cá nhân/nhóm của ca Huế và sơ lược về cách biểu - GV quan sát diễn, thưởng thức ca Huế trên sông Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận Hương. - HS trình bày sản phẩm - GV gọi hs nhận xét, bổ sung câu trả lời của bạn. Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ
5. - GV nhận xét, bổ sung, chốt kiến thức 2. Khám phá văn bản a. Mục tiêu: - Kết nối với VB1 và VB2 để làm sáng tỏ chủ đề “Vẻ đẹp cổ điển” - Nhận biết được vẻ đẹp của ca Huế, hiểu giá trị của một sản phẩm văn hóa truyền thống được ông cha sáng tạo, gìn giữ và truyền lại. - HS biết trân trọng, gìn giữ những giá trị văn hóa truyền thống. b. Nội dung: Hs khám phá văn bản c. Sản phẩm học tập: HS tiếp thu kiến thức và câu trả lời của HS d. Tổ chức thực hiện: HOẠT ĐỘNG CỦA GV – HS DỰ KIẾN SẢN PHẨM NV1: Hướng dẫn học sinh tìm hiểu mối III. Khám phá văn bản liên hệ giữa các điệu hò xứ Huế với đời 1. Mối liên hệ giữa các điệu hò xứ Huế với đời sống của con người sống của con người - GV chuyển giao nhiệm vụ: Hs thảo luận - Các điệu hò xứ Huế gắn bó với cuộc sống lao nhóm theo kĩ thuật khăn trải bàn động: đánh cá trên sông ngòi, biển cả, hò lúc cấy Các điệu hò xứ Huế gắn bó với những hoạt cày, gặt hái, trồng cây, chăn tằm. động nào của người dân xứ Huế? Nhận xét - Gắn liền với sinh hoạt hàng ngày: chèo cạn, bài về mối liên hệ giữa các điệu hò xứ Huế với thai, hò đưa linh buồn bã, hò giã gạo, ru em, giã đời sống con người. vôi, giã điệp, bài chòi, bài tiệm, nàng vung,... - Gắn liền với lời ăn tiếng nói hàng ngày: từ ngữ địa phương được dùng nhuần nhuyễn và phổ biến...
6. Các câu hò xứ Huế được hình thành, nuôi dưỡng từ cuộc sống sinh hoạt, lao động của nhân dân - HS tiếp nhận nhiệm vụ. Bước 2: HS trao đổi thảo luận, thực hiện nhiệm vụ - HS suy nghĩ, thảo luận và trả lời câu bạn, hoàn thành các PHT - Gv quan sát, cố vấn Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận - HS trả lời câu hỏi/ trình bày sản phẩm thảo luận - GV gọi hs nhận xét, bổ sung câu trả lời của bạn. Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ - GV nhận xét, bổ sung, chốt lại kiến thức NV2: Hướng dẫn Hs tìm hiểu về ca Huế 2. Tìm hiểu về ca Huế Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ a. Bối cảnh của đêm ca Huế - GV chuyển giao nhiệm vụ: Gv chia lớp - Bối cảnh đêm ca Huế: thành các nhóm 4-6 em. ½ nhóm thảo luận + Không gian: yên tĩnh, sông nước đẹp, huyền ảo, nhiệm vụ 1, phần còn lại thảo luận nhiệm thơ mộng trên chiếc thuyền rồng.
7. vụ 2 + Thời gian: đêm khuya. 1) Đêm ca Huế có gì đặc biệt về thời gian, - Tác động của bối cảnh ấy đối với việc thưởng không gian? Theo em, thời gian, không thức ca Huế: Thời gian, không gian tạo ra bối cảnh gian ấy tác động như thế nào đến việc sự lãng mạn, thơ mộng, góp phần làm người nghe thưởng thức ca Huế? có thể thưởng thức những làn điệu dân ca Huế ngọt 2)Theo văn bản, ca Huế được hình thành ngào, sâu lắng, thẩm thấu trọn vẹn cái hồn, cái tình từ đâu? Nguồn gốc đặc biệt ấy mang lại của người dân Huế. Nó khiến ai nghe xong cũng cho ca Huế vẻ đẹp gì? đều cảm nhận được vẻ đẹp cổ kính, tao nhã nơi xứ - HS tiếp nhận nhiệm vụ Huế. Bước 2: HS trao đổi thảo luận, thực hiện b. Nguồn gốc của ca Huế nhiệm vụ - Ca Huế bắt nguồn từ nhạc dân gian và nhạc cung - HS thảo luận và hoàn thành các PHT đình - Gv quan sát, cố vấn + Nhạc cung đình là nhạc dùng trong những buổi Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và lễ trang nghiêm nơi cung đình, tôn miếu nên trang thảo luận trọng uy nghi - HS thuyết trình sản phẩm thảo luận + Nhạc dân gian là các làn điệu dân ca, điệu hò, - GV gọi hs nhận xét, bổ sung câu trả lời hát lí... của bạn. - Mối liên hệ giữa nguồn gốc với vẻ đẹp của ca Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện Huế: Nguồn gốc đó mang lại cho ca Huế vẻ đẹp nhiệm vụ đặc biệt: phong phú, đa dạng; vừa sôi nổi, tươi vui vừa trang trọng, uy nghi - từ khúc điệu, thể hiệu đến âm hưởng, lời ca, NV3: Hướng dẫn Hs tìm hiểu yếu tố tự 3. Tìm hiểu yếu tố tự tự, miêu tả, biểu cảm, nghị tự, miêu tả, biểu cảm, nghị luận trong luận trong VB VB - Một số yếu tố tự tự, miêu tả, biểu cảm, nghị luận Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ trong VB.
8. - GV chuyển giao nhiệm vụ: + Đêm thành phố lên đèn như sao sa. Màn sương Yếu tố kể chuyện, Tác dụng của việc dày dần lên, cảnh vật mờ đi trong một màu trắng miêu tả, bộc lộ kết hợp các yếu tố kể đục cảm xúc, bình chuyện, miêu tả, bộc + Tôi như một lữ khách... luận, trong văn lộ cảm xúc, bình + Gió mơn man dìu dịu bản luận, trong văn + Ca Huế hình thành từ dòng ca nhạc dân gian và bản ca nhạc cung đình... +... - Tác dụng của việc kết hợp yếu tố tự tự, miêu tả, biểu cảm, nghị luận: giúp người đọc hiểu nguồn Bước 2: HS trao đổi thảo luận, thực hiện gốc, đặc điểm, cách biểu diễn và thưởng thức ca nhiệm vụ Huế; thể hiện được tình cảm, thái độ của người viết - HS thảo luận và hoàn thành các PHT và nhấn mạnh vị trí, ý nghĩa của ca Huế,.. - Gv quan sát, cố vấn Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận - HS thuyết trình sản phẩm thảo luận - GV gọi hs nhận xét, bổ sung câu trả lời của bạn. Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ NV4: Hướng dẫn học sinh tìm hiểu về 4. Tình cảm, thái độ của tác giả đối với ca Huế biện pháp tu từ và xứ Huế Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ - Đó là tình yêu, niềm tự hào về một sản phẩm văn - GV chuyển giao nhiệm vụ: hóa độc đáo - Là sự am hiểu, hiểu biết sâu sắc về ca Huế
9. Nhận xét về tình cảm tác giả dành cho ca - Là thái độ nâng niu, trân trọng và ý thức gìn giữ, Huế, xứ Huế. tôn vinh những di sản tinh thần quý giá của quê - HS tiếp nhận nhiệm vụ. hương, đất nước. Bước 2: HS trao đổi thảo luận, thực hiện nhiệm vụ - HS suy nghĩ và trả lời câu hỏi - Gv quan sát, cố vấn Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận - HS trình bày câu trả lời - GV gọi hs nhận xét, bổ sung câu trả lời của bạn. Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ - GV nhận xét, bổ sung, chốt lại kiến thức 3. Hoạt động tổng kết a. Mục tiêu: Khái quát lại nội dung nghệ thuật của văn bản; b. Nội dung: Giáo viên phát PHT, học sinh làm việc cá nhân c. Sản phẩm học tập: Câu trả lời của HS bằng ngôn ngữ nói, PHT d. Tổ chức thực hiện: HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS DỰ KIẾN SẢN PHẨM Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ IV. Tổng kết - GV chuyển giao nhiệm vụ: Hs làm việc cá nhân Nội dung Nghệ thuật
10. Khái quát nghệ thuật và nội dung văn bản Ca Huế trên sông - Ngôn ngữ giàu theo PHT số Hương Vẻ thể hiện đẹp chất thơ, giàu hình - HS tiếp nhận nhiệm vụ. phong phú, đặc sắc, độc ảnh, biểu cảm. Bước 2: HS trao đổi thảo luận, thực hiện đáo của văn hoá Huế. - Kết hợp linh hoạt nhiệm vụ Đồng thời thể hiện lòng các phương thức - HS suy nghĩ, trả lời yêu mến, niềm tự hào biểu đạt - Gv quan sát, hỗ trợ đối với di sản văn hóa - Sử dụng biện Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo độc đáo của Huế, cũng pháp so sánh, nhân luận là một di sản văn hóa hóa,... - Hs trả lời của dân tộc. - Hs khác lắng nghe, bổ sung Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ - Gv nhận xét, bổ sung, chốt lại C. HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP a. Mục tiêu: Củng cố lại kiến thức đã học. b. Nội dung: Gv tổ chức trò chơi “...” c. Sản phẩm học tập: Câu trả lời của Hs d. Tổ chức thực hiện: HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS DỰ KIẾN SẢN PHẨM Bước1: Chuyển giao nhiệm vụ - GV chuyển giao nhiệm vụ: Câu 1: Văn bản Ca Huế trên sông Hương được viết theo hình thức nào ? A. Truyện ngắn
11. B. Văn tả cảnh C. Bút kí D. Tuỳ bút Câu 2: Đêm ca Huế diễn ra trong khoảng thời gian nào? A. Từ lúc thành phố lên đèn đến lúc trăng lên. B. Từ lúc thành phố lên đèn đến đêm khuya. C. Từ lúc thành phố lên đèn đến lúc gà gáy sáng. D. Từ lúc trăng lên đến sáng. Câu 3: Phương tiện nà được dùng để tổ chức đêm ca Huế trên sông Hương? A. Tàu thuỷ B. Thuyền rồng C. Xuồng máy D. thuyền gỗ Câu 4: Cung bậc nào sau đây không được dùng để miêu tả tiếng đàn của các nhạc công? A. Âm thanh cao vút B. Trầm bổng C. Lúc khoan lúc nhặt D. Réo rắt, du dương Câu 5: Vì sao có thể nói: Ca Huế vừa sôi nổi, tươi vui, vừa trang trọng, uy nghi ? A. Do ca Huế bắt nguồn từ nhạc dân gian. B. Do ca Huế bắt nguồn từ nhạc thính phòng
12. C. Do ca Huế bắt nguồn từ nhạc dân gian và nhạc cung đình D. Do ca Huế bắt nguồn từ nhạc cung đình Câu 6: Câu văn nào trong số các câu văn sau đây được dùng để nói lên vẻ đẹp của con người xứ Huế ? A. Mỗi câu hò Huế dù ngắn hay dàiđều được gửi gắm ít ra một ý tình trọn vẹn B. Hò Huế thể hiện lòng khao khát, nỗi mong chờ hoài vọng thiết tha của tâm hồn Huế C. Con gái Huế nội tâm thật phong phú và âm thầm, kín đáo, sâu thẳm D. Huế chính là quê hương của chiếc áo dài Việt Nam - HS tiếp nhận nhiệm vụ. Bước 2: HS trao đổi thảo luận, thực hiện nhiệm vụ - Gv quan sát, lắng nghe gợi mở - HS thực hiện nhiệm vụ; Bước 3: Báo cáo kết quả và thảo luận - Gv tổ chức hoạt động - Hs nhận xét Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ - GV nhận xét, đánh giá, bổ sung, chốt lại kiến thức D. HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG a. Mục tiêu: Vận dụng kiến thức đã học vào thực hành
13. b. Nội dung: Gv hướng dẫn Hs sưu tầm làn điệu dân ca ở địa phương c. Sản phẩm học tập: Câu trả lời của Hs d. Tổ chức thực hiện: HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS DỰ KIẾN SẢN PHẨM Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ - GV chuyển giao nhiệm vụ: Địa phương nơi em đang sinh sống có những làn điệu dân ca nào? Hãy kể tên các làn điệu ấy. Tập một vài làn điệu (nếu có thể) - HS tiếp nhận nhiệm vụ. Bước 2: HS trao đổi thảo luận, thực hiện nhiệm vụ - Gv quan sát, lắng nghe gợi mở - HS thực hiện nhiệm vụ; Bước 3: Báo cáo kết quả và thảo luận - Gv tổ chức hoạt động - Hs nhận xét Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ - GV nhận xét, đánh giá, bổ sung, chốt lại kiến thức IV. Phụ lục