Kế hoạch bài dạy Toán 7 - Bài 4: Định lí - Năm học 2023-2024 - Nguyễn Thị Kiều Oanh

Nội dung text: Kế hoạch bài dạy Toán 7 - Bài 4: Định lí - Năm học 2023-2024 - Nguyễn Thị Kiều Oanh

1. Ngày soạn Ngày Ngày 29/11/2023 24/11/2023 dạy Tiết theo PPCT 52 Lớp 7C1 BÀI 4 – ĐỊNH LÍ ( Tiết thứ nhất) I.MỤC TIÊU: 1. Kiến thức:Học xong tiết học này, HS đạt các yêu cầu sau: - Nhận biết được định lí trong toán học. - Nhận biết được cách ghi giả thiết, kết luận của một định lí. 2. Năng lực Năng lực chung: - Năng lực tự chủ và tự học trong tìm tòi khám phá - Năng lực giao tiếp và hợp tác trong trình bày, thảo luận và làm việc nhóm - Năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo trong thực hành, vận dụng. Năng lực riêng: NL giao tiếp toán học; NL giải quyết vấn đề toán học; NL sử dụng công cụ, phương tiện toán học, NL mô hình hóa toán học - Chuyển đổi ngôn ngữ, từ ngôn ngữ thông thường sang kí hiệu toán học của định lí (cụ thể), là cơ hội để hình thành NL giao tiếp toán học. - Chuyển đổi ngôn ngữ, từ ngôn ngữ thông thường sang kí hiệu toán học của định lí (cụ thể), là cơ hội để hình thành NL mô hình hóa toán học. - Sử dụng được các công cụ, phương tiện học toán để thực hiện những nhiệm vụ học tập toán đơn giản là cơ hội để hình thành NL sử dụng công cụ, phương tiện toán học. - Thực hiện, trình bày được cách thức giải quyết vấn đề và kiểm tra được giải pháp là cơ hội hình thành NL giải quyết vấn đề toán học. 3. Phẩm chất - Có ý thức học tập, ý thức tìm tòi, khám phá và sáng tạo, có ý thức làm việc nhóm. - Chăm chỉ tích cực xây dựng bài, có trách nhiệm, chủ động chiếm lĩnh kiến thức theo sự hướng dẫn của GV. - Hình thành tư duy logic, lập luận chặt chẽ, và linh hoạt trong quá trình suy nghĩ; biết tích hợp toán học và cuộc sống. II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU 1.Giáo viên - SGK, Tài liệu giảng dạy, giáo án PPT, đồ dùng dạy học, - Một số tính chất toán học mà HS đã biết là đúng và các tính chất này phát biểu ở dạng “ Nếu... thì ...” để HS làm quen, nhận dạng định lí; ... Giáo viên: Nguyễn Thị Kiều Oanh – Trường TH & THCS Chiến Thắng – An Lão 1
2. - Một số phát biểu trong dân gian có dạng “Nếu ... thì ...” như “Nếu chuồn chuồn bay thấp thì mưa”,... để minh họa, làm cho bài học được sinh động và lôi cuốn người học. 2. Học sinh SGK, SBT, vở ghi, giấy nháp, đồ dùng học tập (bút, thước...), bảng nhóm, bút viết bảng nhóm; đọc trước nội dung bài mới. III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG (MỞ ĐẦU) a) Mục tiêu: - Gợi tâm thế, tạo hứng thú học tập. b) Nội dung: GV đặt vấn đề, HS suy nghĩ, thảo luận về vấn đề GV đặt ra. c) Sản phẩm: HS suy nghĩ, đặt câu hỏi để giải quyết vấn đề d) Tổ chức thực hiện: Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ: GV: Trước khi vào tiết học, các em hãy theo dõi video sau -GV chiếu vi deo cho HS xem: Đối thoại: - Chào các cậu, các cậu đã đọc bài Định lí mà cô giáo giao cho chưa. - Tớ đọc rồi, nhưng tớ vẫn chưa hiểu, vì sao trong sách lại viết tính chất: “ Nếu một đường thẳng cắt hai đường thẳng song song thì hai góc đồng vị bằng nhau.” - Tớ đọc mang máng hình như do câu đấy được phát biểu dưới dạng nếu thì. -Ơ. Nếu như theo cậu nói thì tớ có câu “ Nếu chuồn chuồn bay thấp thì trời mưa” cũng là định lí ah. - Uk. Khó nhỉ. Thôi để mai cô dạy vậy. Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ: HS theo dõi video Bước 3: Kết luận, nhận định: GV dẫn dắt vào bài : Để giải đáp những thắc mắc của các bạn trong video cô trò chúng ta cùng nghiên cứu bài học hôm nay. B.HÌNH THÀNH KIẾN THỨC MỚI a) Mục tiêu: - Nhận biết được định lí trong toán học - Nhận biết được cách viết giả thiết, kết luận của định lí b) Nội dung: - HS thực hiện tìm hiểu về định lí trong toán học thông qua các hoạt động giáo viên yêu cầu. c) Sản phẩm: HS nhận biết được thế nào là định lí trong toán học và hoàn thành các yêu cầu trong phần HĐ1, HĐ2, Ví dụ 1. d) Tổ chức thực hiện: HĐ CỦA GV VÀ HS SẢN PHẨM DỰ KIẾN Giáo viên: Nguyễn Thị Kiều Oanh – Trường TH & THCS Chiến Thắng – An Lão 2
3. Hoạt động 1: Nhận biết định lí trong toán học ( HS I. ĐỊNH LÍ làm việc cá nhân ) a/Hoạt động 1/SGK/105 Hoạt động 1.1: Nhận biết một số đặc điểm của định +) Nhận xét/SGK-tr105 lí. Định lí có những đặc điểm Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ: GV yêu cầu HS đọc sau: kĩ HĐ 1/SGK /105 và trả lời các câu hỏi sau: - Là một phát biểu về tính chất Câu 1: Phát biểu tính chất toán học từ hoạt động 1? toán học. Câu 2: Tính chất toán học đó có đặc điểm gì? - Tính chất toán học đó đã Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ: HS đã thực hiện nhiệm được chứng tỏ là đúng không vụ ở nhà dựa vào các trực giác hay đo Bước 3: Báo cáo, thảo luận: Một số học sinh báo cáo đạc,.. kết quả trực tiếp. Thảo luận phần bài làm của bạn Bài tập: Khẳng định là định lí Bước 4: Kết luận, nhận định: 2. Nếu hai góc đối đỉnh thì hai - Từ kết quả nghiên cứu bài của HS, GV giới thiệu và góc đó bằng nhau. nhấn mạnh các đặc điểm của định lí như nội dung ở 3. Nếu một đường thẳng cắt phần Nhận xét trong SGK. hai đường thẳng song song thì - GV yêu cầu HS đọc lại nội dung phần Nhận xét ở HĐ1 hai góc đồng vị bằng nhau. để ghi nhớ kiến thức mới về định lí. b/ HĐ2: Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ Khám phá: SGK/106 GV dẫn dắt: Qua việc nhận biết các đặc điểm của định VD định lí. lí. Các em hãy suy nghĩ làm bài tập sau. Ví dụ 1: SGK -tr106 Bài tập: Trong các khẳng định sau, khẳng định nào - Viết GT/KL dưới dạng là định lí: lời 1. Nếu chuồn chuồn bay thấp thì trời mưa. - Viết GT/KL dưới dạng 2. Nếu hai góc đối đỉnh thì hai góc đó bằng nhau. bảng sử dụng kí hiệu 3. Nếu một đường thẳng cắt hai đường thẳng song song toán học. thì hai góc đồng vị bằng nhau. 4. Qua một điểm ở ngoài một đường thẳng chỉ có một đường thẳng song song với đường thẳng đó. Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ: HS làm việc cá nhân thực. Bước 3: Báo cáo, thảo luận: HS báo cáo kết quả, giải thích cho lựa chọn của mình Bước 4: Kết luận, nhận định: GV: Qua bài tập trên ta kết luận các khẳng định 1,2 là định lí. Vậy định lí thường được phát biểu dưới dạng câu nào? HS: - Định lí thường phát biểu ở dạng “Nếu ............... thì..............” Giáo viên: Nguyễn Thị Kiều Oanh – Trường TH & THCS Chiến Thắng – An Lão 3
4. GV: Chốt lại - Định lí thường phát biểu ở dạng “Nếu ............... thì..............” Hoạt động 2: Nhận biết cách ghi giả thiết/ kết luận của định lí Hoạt động 2.1: Nhận biết giả thiết/kết luận của định lí Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ GV lấy lại ví dụ về định lí. Giới thiệu cho HS phần giả thiết và phần kết luận. Yêu cầu HS lấy 1 ví dụ về định lí và xác định giả thiết, kết luận Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ: HS làm việc cá nhân lấy ví dụ. Bước 3: Báo cáo, thảo luận: HS báo cáo kết quả, thảo luận nhận xét Bước 4: Kết luận, nhận định: GV nhận xét, chốt Hoạt động 2.2: Hướng dẫn học sinh nghiên cứu ví dụ 1/sgk ( Hoạt động nhóm đôi 3 phút) Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ: GV: Cô thấy các em xác định GT/KL của một định lí rất là tốt, vậy để viết GT/KL của một định lí thì các em hãy thảo luận nhóm đôi (3 phút) đọc nội dung VD1/SGK/106 và trả lời câu hỏi: Câu hỏi: Giả thiết (GT) /kết luận (KL) của một định lí có thể viết ở những dạng nào? Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ: HS đọc VD1 thảo luận nhóm đôi 3 phút Bước 3: Báo cáo, thảo luận: GV gọi một số nhóm HS đưa ra câu trả lời Bước 4: Kết luận, nhận định: GV chốt lại các cách viết GT/KL đó là: - Viết dưới dạng lời - Viết dưới dạng bảng bằng kí hiệu toán học GV: Dẫn dắt giới thiệu cách viết GT/KL dưới dạng bảng. B1. Xác định đúng giả thiết, kết luận B2. Vẽ hình minh họa đúng cho định lí B3. Sử dụng các kí hiệu toán học viết giả thiết (GT), kết luận (KL) dưới dạng bảng Giáo viên: Nguyễn Thị Kiều Oanh – Trường TH & THCS Chiến Thắng – An Lão 4
5. C. HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP - VẬN DỤNG ( Hoạt động nhóm lớn 5 phút) a) Mục tiêu: Học sinh củng cố lại kiến thức về định lí b) Nội dung: GV giao bài tập, HS suy nghĩ hoàn thành các bài tập. c) Sản phẩm: HS chứng minh được các định lí GV đưa ra. d) Tổ chức thực hiện: Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ: GV: Các em hãy làm việc nhóm lớn hoàn thành luyện tập 1 vào bảng nhóm trong 5 phút Luyện tập 1 : Viết giả thiết và kết luận của định lí: “Nếu một đường thẳng cắt hai đường thẳng , và trong số các góc tạo thành có một cặp góc so le trong bằng nhau thì hai đường thẳng , song song với nhau” dưới dạng bảng bằng kí hiệu toán học. Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ: HS thảo luận, làm việc nhóm Bước 3: Báo cáo, thảo luận: Các nhóm HS hoàn thành và báo cáo kết quả Bước 4: Kết luận, nhận định: - GV chữa bài, chốt đáp án, chấm điểm các nhóm theo biểu điểm, tuyên dương các nhóm ra kết quả chính xác. Bài làm : GT c cắt a tại A, c cắt b tại B, 1; 1 là hai góc so le trong 1 = 1 KT a//b GV chốt lại kiến thức toàn bộ tiết học. Dự kiến tổ chức Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ: GV: Để củng cố lại toàn nội dung của tiết học. Các em hãy dùng thẻ mã QR trả lời các câu hỏi trắc nghiệm qua phần mềm Plicker. Câu 1 : Khẳng định nào sau đây là không phải là định lí A. Nếu hai góc đối đỉnh thì hai góc đó bằng nhau. B. Nếu một đường thẳng cắt hai đường thẳng song song thì tạo thành cặp góc đồng vị bằng nhau. C. Nếu trời mưa thì tôi sẽ ở nhà. D. Nếu một góc có hai cạnh là hai tia phân giác của hai góc kề bù thì góc đó là góc vuông. Câu 2 : Hoàn thành định lí sau : Nếu đường thẳng c cắt hai đường thẳng a,b và trong các cặp góc tạo thành có một cặp góc so le trong bằng nhau thì .......................... A. Hai đường thẳng a, b cắt nhau Giáo viên: Nguyễn Thị Kiều Oanh – Trường TH & THCS Chiến Thắng – An Lão 5
6. B. Hai đường thẳng a, b song song C. Hai đường thẳng a, b trùng nhau. D. Cả 3 đáp án đều sai. Câu 3 : Cho định lí : Nếu hai góc đối đỉnh thì hai góc đó bằng nhau. Khẳng định nào là đúng. A. Giả thiết hai góc đối đỉnh. Kết luận hai góc đó bằng nhau. B. Giả thiết là hai góc đó bằng nhau. Kết luận hai góc đối đỉnh. C. Cả A và B đều đúng D. Cả A và B đều sai. Câu 4. Cho định lý và hình vẽ minh họa: Nếu hai đường thẳng phân biệt cùng vuông góc với một đường thẳng khác thì chúng song song với nhau. GT/KL nào đúng. A B. . C. D. Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ: hoạt động cá nhân Bước 3: Báo cáo, thảo luận: HS báo cáo kết quả Bước 4: Kết luận, nhận định: GV tổng kết kết quả * HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ - HS ôn lại các kiến thức về định lí trong tiết học. - Hoàn thành: bài tập 1/SGK, 25,26,27/SGK/113 - Đọc trước phần II. Chứng minh định lí Phiếu học tập cá nhân: Tiết 52. Bài 4. Định lí Họ tên: .. Lớp: 7C1 Các câu hỏi và bài tập liên quan Câu 1: Phát biểu tính chất toán học từ hoạt động 1? Giáo viên: Nguyễn Thị Kiều Oanh – Trường TH & THCS Chiến Thắng – An Lão 6
7. . Câu 2: Tính chất toán học đó có đặc điểm gì? . Bài tập: Trong các khẳng định sau, khẳng định nào là định lí: 1. Nếu chuồn chuồn bay thấp thì trời mưa. 2. Nếu hai góc đối đỉnh thì hai góc đó bằng nhau. 3. Nếu một đường thẳng cắt hai đường thẳng song song thì hai góc đồng vị bằng nhau. 4. Qua một điểm ở ngoài một đường thẳng chỉ có một đường thẳng song song với đường thẳng đó. Câu hỏi: Giả thiết (GT) /kết luận (KL) của một định lí có thể viết ở những dạng nào? . Luyện tập 1 : Viết giả thiết và kết luận của định lí: “Nếu một đường thẳng cắt hai đường thẳng , và trong số các góc tạo thành có một cặp góc so le trong bằng nhau thì hai đường thẳng , song song với nhau” dưới dạng bảng bằng kí hiệu toán học. . . Câu hỏi trắc nghiệm củng cố : Câu 1 : Khẳng định nào sau đây là không phải là định lí A. Nếu hai góc đối đỉnh thì hai góc đó bằng nhau. B. Nếu một đường thẳng cắt hai đường thẳng song song thì tạo thành cặp góc đồng vị bằng nhau. Giáo viên: Nguyễn Thị Kiều Oanh – Trường TH & THCS Chiến Thắng – An Lão 7
8. C. Nếu trời mưa thì tôi sẽ ở nhà. D. Nếu một góc có hai cạnh là hai tia phân giác của hai góc kề bù thì góc đó là góc vuông. Câu 2 : Hoàn thành định lí sau : Nếu đường thẳng c cắt hai đường thẳng a,b và trong các cặp góc tạo thành có một cặp góc so le trong bằng nhau thì .......................... A. Hai đường thẳng a, b cắt nhau B. Hai đường thẳng a, b song song C. Hai đường thẳng a, b trùng nhau. D. Cả 3 đáp án đều sai. Câu 3 : Cho định lí : Nếu hai góc đối đỉnh thì hai góc đó bằng nhau. Khẳng định nào là đúng. A. Giả thiết hai góc đối đỉnh. Kết luận hai góc đó bằng nhau. B. Giả thiết là hai góc đó bằng nhau. Kết luận hai góc đối đỉnh. C. Cả A và B đều đúng D. Cả A và B đều sai. Câu 4. Cho định lý và hình vẽ minh họa: Nếu hai đường thẳng phân biệt cùng vuông góc với một đường thẳng khác thì chúng song song với nhau. GT/KL nào đúng. A B. . C. D. * HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ - HS ôn lại các kiến thức về định lí trong tiết học. - Hoàn thành: bài tập 1/SGK, 25,26,27/SGK/113, phiếu học tập cá nhân. - Đọc trước phần II. Chứng minh định lí Giáo viên: Nguyễn Thị Kiều Oanh – Trường TH & THCS Chiến Thắng – An Lão 8
9. Giáo viên: Nguyễn Thị Kiều Oanh – Trường TH & THCS Chiến Thắng – An Lão 9