Tài liệu Hướng dẫn bồi dưỡng giáo viên phổ thông cốt cán - Mô đun 2: Sử dụng phương pháp dạy học và giáo dục phát triển phẩm chất, năng lực học sinh THCS môn Công nghệ

Nội dung text: Tài liệu Hướng dẫn bồi dưỡng giáo viên phổ thông cốt cán - Mô đun 2: Sử dụng phương pháp dạy học và giáo dục phát triển phẩm chất, năng lực học sinh THCS môn Công nghệ

1. BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM CHƯƠNG TRÌNH ETEP THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH TÀI LIỆU HƯỚNG DẪN BỒI DƯỠNG GIÁO VIÊN PHỔ THÔNG CỐT CÁN (Bồi dưỡng trực tiếp) MÔ ĐUN 2 SỬ DỤNG PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC VÀ GIÁO DỤC PHÁT TRIỂN PHẨM CHẤT, NĂNG LỰC HỌC SINH TRUNG HỌC CƠ SỞ MÔN CÔNG NGHỆ Thành phố Hồ Chí Minh - năm 2020
2. B ai. die.n Ban bien soa . n Chu bien PGS.TS. TBng Xuan Tam Thanh phB Hfi Chi Minh - nam 2020
3. MỤC LỤC Ban biên soạn tài liệu 7 Kí hiệu viết tắt 8 Chú giải thuật ngữ 9 Đề cương chi tiết mô đun 11 1. Giới thiệu tổng quan về mô đun 11 2. Yêu cầu cần đạt của mô đun 12 3. Nội dung chính 12 4. Tổ chức hoạt động học bồi dưỡng 12 4.1. Kế hoạch hoạt động bồi dưỡng qua mạng (5 ngày) 12 4.2. Kế hoạch hoạt động bồi dưỡng qua mạng (7 ngày) 23 4.3. Kế hoạch hoạt động bồi dưỡng trực tiếp (3 ngày) 24 5. Tài liệu đọc 39 Nội dung 1. Những vấn đề chung về dạy học và giáo dục phát triển phẩm chất, năng lực 39 1.1. Khái quát về dạy học và giáo dục phát triển phẩm chất, năng lực 39 1.1.1. Phẩm chất và năng lực trong Chương trình Giáo dục phổ thông 2018 39 1.1.1.1. Phẩm chất trong Chương trình Giáo dục phổ thông 2018 39 1.1.1.2. Năng lực trong Chương trình Giáo dục phổ thông 2018 39 1.1.2. Các yếu tố ảnh hưởng đến sự hình thành và phát triển phẩm chất, năng lực 40 1.1.3. Dạy học và giáo dục phát triển phẩm chất, năng lực 41 1.1.3.1. So sánh dạy học tiếp cận nội dung và dạy học phát triển phẩm chất, năng lực 41 1.1.3.2. Các nguyên tắc dạy học và giáo dục phát triển phẩm chất, năng lực 43 1.1.3.3. Yêu cầu đối với GV trong việc tổ chức hoạt động dạy học và giáo dục phát triển phẩm chất, năng lực 45 1.2. Xu hướng hiện đại về PPDH và giáo dục phát triển phẩm chất, năng lực 48 1.2.1. Phương pháp dạy học và giáo dục 48 1.2.2. Xu hướng hiện đại về phương pháp, kĩ thuật dạy học phát triển phẩm chất, năng lực .49 3
4. 1.2.3. Một số phương pháp, kĩ thuật dạy học phát triển phẩm chất, năng lực theo xu hướng hiện đại 50 1.2.3.1. Dạy học hợp tác 50 1.2.3.2. Dạy học khám phá 53 1.2.3.3. Dạy học giải quyết vấn đề 55 1.2.3.4. Dạy học dựa trên dự án .56 1.2.3.5. Kĩ thuật dạy học 59 Nội dung 2. Các phương pháp dạy học phát triển phẩm chất, năng lực học sinh trung học cơ sở trong môn công nghệ 61 2.1. Môn Công nghệ trong chương trình giáo dục phổ thông 2018 61 2.1.1. Đặc điểm của môn Công nghệ .61 2.1.1.1. Vị trí và tên môn học trong chương trình giáo dục phổ thông 61 2.1.1.2. Vai trò và tính chất nổi bật của môn Công nghệ 61 2.1.1.3. Quan hệ với môn học, hoạt động giáo dục khác 62 2.1.2. Mục tiêu, yêu cầu cần đạt của môn Công nghệ 62 2.1.2.1. Mục tiêu của môn Công nghệ 62 2.1.2.2. Yêu cầu cần đạt của môn Công nghệ 63 2.1.3. Định hướng về phương pháp và kĩ thuật dạy học phát triển phẩm chất và năng lực cho học sinh trong môn Công nghệ 66 2.1.3.1. Định hướng chung . 66 2.1.3.2. Định hướng về phương pháp hình thành, phát triển các phẩm chất chủ yếu và năng lực chung 69 2.1.3.3. Định hướng về phương pháp hình thành, phát triển năng lực công nghệ .73 2.1.4. Quan hệ giữa yêu cầu cần đạt với nội dung dạy học, phương pháp và kĩ thuật dạy học trong môn Công nghệ .76 2.2. Một số phương pháp, kĩ thuật dạy học phát triển phẩm chất và năng lực học sinh trong môn Công nghệ 78 2.2.1. Dạy học dựa trên dự án 78 2.2.1.1. Định hướng sử dụng 78 2.2.1.2. Ví dụ minh hoạ 80 2.2.2. Dạy học giải quyết vấn đề 83 2.2.2.1. Định hướng sử dụng 83 2.2.2.2. Ví dụ minh hoạ 83 2.2.3. Dạy học trực quan 84 2.2.3.1. Khái niệm .84 4
5. 2.2.3.2. Cách tiến hành 86 2.2.3.3. Định hướng sử dụng 86 2.2.3.4. Điều kiện sử dụng .87 2.2.3.5. Ví dụ minh hoạ .88 2.2.4. Dạy học thực hành 88 2.2.4.1. Khái niệm 88 2.2.4.2. Cách tiến hành 89 2.2.4.3. Định hướng sử dụng 91 2.2.4.4. Điều kiện sử dụng 92 2.2.4.5. Ví dụ minh hoạ 92 2.2.5. Dạy học theo định hướng STEM 93 2.2.5.1. Khái niệm 93 2.2.5.2. Cách tiến hành 95 2.2.5.3. Định hướng sử dụng 97 2.2.5.4. Ví dụ minh hoạ 98 2.2.6. Kĩ thuật động não - Công não (Brainstorming) 103 2.2.6.1. Cách tiến hành .103 2.2.6.2. Ưu điểm và hạn chế 103 2.2.6.3. Ví dụ minh hoạ 104 2.2.7. Kĩ thuật chia sẻ cặp đôi (Think-pair-share) 104 2.2.7.1. Cách tiến hành .105 2.2.7.2. Ưu điểm, hạn chế 105 2.2.7.3. Ví dụ minh hoạ 106 2.2.8. Khăn trải bàn (Tablecloths) 107 2.2.8.1. Cách tiến hành .107 2.2.8.2. Ưu điểm và hạn chế 107 2.2.8.3. Ví dụ minh hoạ 108 2.2.9. Sơ đồ tư duy (Mind map) 109 2.2.9.1. Cách tiến hành .110 2.2.9.2. Ưu điểm và hạn chế .110 2.2.9.3. Ví dụ minh hoạ 111 2.2.10. Kĩ thuật phòng tranh 111 2.2.10.1. Cách tiến hành 111 2.2.10.2. Ưu điểm và hạn chế .112 5
6. 2.2.10.3. Ví dụ minh hoạ 112 Nội dung 3. Lựa chọn, sử dụng phương pháp và kĩ thuật dạy học chủ đề (bài học) trong môn công nghệ 114 3.1. Chiến lược dạy học, giáo dục chủ đề, bài học 114 3.2. Cơ sở lựa chọn, sử dụng phương pháp và kĩ thuật dạy học phát triển phẩm chất, năng lực học sinh môn Công nghệ 117 3.3. Quy trình lựa chọn, sử dụng phương pháp và kĩ thuật dạy học chủ đề (bài học) trong môn Công nghệ 123 3.3.1. Xác định mục tiêu dạy học .123 3.3.2. Lựa chọn và xây dựng nội dung dạy học 127 3.3.3. Xác định phương pháp, kĩ thuật và phương tiện dạy học . 129 3.3.3.1. Mối quan hệ giữa PP, KTDH với các phẩm chất, năng lực cần phát triển ởHS .129 3.3.3.2. Phân tích quan hệ PP, KTDH - nội dung dạy học của chủ đề (bài học) .130 3.3.3.3. Xác định các yếu tố bối cảnh giáo dục liên quan đến lựa chọn PP, KTDH và phương tiện dạy học 130 3.3.3.4. Lựa chọn PP, KTDH và phương tiện dạy học 130 3.3.4. Thiết kế tiến trình dạy học 132 3.3.4.1. Thiết kế tiến trình dạy học một chủ đề 132 3.3.4.2. Thiết kế hoạt động dạy học chủ đề .133 3.4. Đánh giá việc lựa chọn, sử dụng phương pháp và kĩ thuật dạy học cho một chủ đề (bài học) .137 Nội dung 4. Kế hoạch hỗ trợ đồng nghiệp 141 Phụ lục 141 Phụ lục 1. Kế hoạch bài dạy minh hoạ 154 Phụ lục 2. Khung kế hoạch bài dạy 162 Đánh giá khoá học 165 Danh mục tài liệu tham khảo 166 6
7. BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM CHƯƠNG TRÌNH ETEP THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH TÀI LIỆU HƯỚNG DẪN BỒI DƯỠNG GIÁO VIÊN PHỔ THÔNG CỐT CÁN (Bồi dưỡng trực tiếp) MÔ ĐUN 2 SỬ DỤNG PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC VÀ GIÁO DỤC PHÁT TRIỂN PHẨM CHẤT, NĂNG LỰC HỌC SINH TRUNG HỌC CƠ SỞ MÔN CÔNG NGHỆ Thành phố Hồ Chí Minh - năm 2020