Tài liệu Hướng dẫn bồi dưỡng giáo viên phổ thông cốt cán - Mô đun 2: Sử dụng phương pháp dạy học và giáo dục phát triển phẩm chất, năng lực học sinh THCS môn Toán

Nội dung text: Tài liệu Hướng dẫn bồi dưỡng giáo viên phổ thông cốt cán - Mô đun 2: Sử dụng phương pháp dạy học và giáo dục phát triển phẩm chất, năng lực học sinh THCS môn Toán

1. BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM CHƯƠNG TRÌNH ETEP THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH TÀI LIỆU HƯỚNG DẪN BỒI DƯỠNG GIÁO VIÊN PHỔ THÔNG CỐT CÁN (Bồi dưỡng trực tiếp) MÔ ĐUN 2 SỬ DỤNG PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC VÀ GIÁO DỤC PHÁT TRIỂN PHẨM CHẤT, NĂNG LỰC HỌC SINH TRUNG HỌC CƠ SỞ MÔN TOÁN Thành phố Hồ Chí Minh - năm 2020
2. B a.i die .n Ban bien soa . n Chu bien TS. Nguy~n Thj Nga Thanh phB HB Chi Minh - nam 2020
3. MỤC LỤC Ban biên soạn tài liệu 7 Kí hiệu viết tắt 8 Chú giải thuật ngữ 9 Đề cương chi tiết 10 1. Giới thiệu tổng quan về mô đun 10 2. Yêu cầu cần đạt của mô đun 10 3. Nội dung chính 11 4. Tổ chức hoạt động bồi dưỡng 11 Nội dung 1. Những vấn đề chung về phương pháp dạy học và giáo dục phát triển phẩm chất, năng lực 27 Nội dung 2. Các phương pháp dạy học phát triển phẩm chất, năng lực học sinh trong môn toán ở trung học cơ sở 29 Nội dung 3. Lựa chọn và sử dụng phương pháp, kĩ thuật dạy học một chủ đề trong môn toán ở trung học cơ sở 32 Nội dung 4. Xây dựng kế hoạch hỗ trợ đồng nghiệp tại trường và địa phương 36 5. Tài liệu đọc 37 Nội dung 1. Những vấn đề chung về phương pháp dạy học và giáo dục phát triển phẩm chất, năng lực 37 1.1. Khái quát về dạy học và giáo dục phát triển phẩm chất, năng lực 37 1.1.1. Phẩm chất và năng lực trong Chương trình Giáo dục phổ thông 2018 37 1.1.1.1. Phẩm chất trong Chương trình Giáo dục phổ thông 2018 38 1.1.1.2. Năng lực trong Chương trình Giáo dục phổ thông 2018 38 1.1.2. Các yếu tố ảnh hưởng đến sự hình thành và phát triển phẩm chất, năng lực 38 1.1.3. Dạy học và giáo dục phát triển phẩm chất, năng lực 39 1.1.3.1. So sánh dạy học tiếp cận nội dung và dạy học phát triển phẩm chất, năng lực 39 3
4. 1.1.3.2. Các nguyên tắc dạy học và giáo dục phát triển phẩm chất, năng lực . 41 1.2. Xu hướng hiện đại về phương pháp dạy học và giáo dục phát triển phẩm chất, năng lực 47 1.2.1. Phương pháp dạy học và giáo dục 47 1.2.2. Xu hướng hiện đại về phương pháp, kĩ thuật dạy học phát triển phẩm chất, năng lực 47 1.2.3. Một số phương pháp, kĩ thuật dạy học phát triển phẩm chất, năng lực theo xu hướng hiện đại 48 1.2.3.1. Dạy học hợp tác 48 1.2.3.2. Dạy học khám phá 51 1.2.3.3. Dạy học giải quyết vấn đề 52 1.2.3.4. Dạy học dựa trên dự án 54 1.2.3.5. Kĩ thuật dạy học 57 Nội dung 2. Các phương pháp dạy học phát triển phẩm chất, năng lực học sinh trung học cơ sở trong môn toán 58 2.1. Môn Toán trong chương trình giáo dục phổ thông 2018 58 2.1.1. Đặc điểm của môn Toán 58 2.1.1.1. Vị trí của môn Toán trong Chương trình giáo dục phổ thông 58 2.1.1.2. Cấu trúc 58 2.1.1.3. Quan hệ của môn Toán đối với các môn học và hoạt động giáo dục khác 58 2.1.2. Mục tiêu, yêu cầu cần đạt của môn Toán 58 2.1.2.1. Mục tiêu của môn Toán 58 2.1.2.2. Yêu cầu cần đạt của môn Toán 59 2.1.3. Định hướng về phương pháp và kĩ thuật dạy học phát triển phẩm chất, năng lực cho học sinh trong môn Toán 61 2.1.4. Quan hệ giữa yêu cầu cần đạt với nội dung dạy học, phương pháp và kĩ thuật dạy học trong môn Toán 61 2.2. Một số phương pháp, kĩ thuật dạy học phát triển phẩm chất, năng lực học sinh trong môn Toán 64 2.2.1. Phương pháp dạy học truyền thống và phương pháp dạy học tích cực 64 2.2.2. Dạy học giải quyết vấn đề trong môn Toán 64 4
5. 2.2.2.2. Ví dụ minh hoạ 66 2.2.3. Dạy học mô hình hoá toán học và dạy học bằng mô hình hoá toán học 67 2.2.3.1. Khái niệm 67 2.2.3.2. Cách tiến hành 68 2.2.3.3. Định hướng sử dụng 69 2.2.3.4. Điều kiện sử dụng 70 2.2.3.5. Ví dụ minh hoạ 70 2.2.4. Dạy học toán qua tranh luận khoa học 72 2.2.4.1. Khái niệm 72 2.2.4.2. Cách tiến hành 72 2.2.4.3. Định hướng sử dụng 73 2.2.4.4. Điều kiện sử dụng 74 2.2.4.5. Ví dụ minh hoạ 74 2.2.5. Dạy học toán qua hoạt động trải nghiệm 76 2.2.5.1. Khái niệm 76 2.2.3.2. Cách tiến hành 76 2.2.5.3. Định hướng sử dụng 77 2.2.5.4. Điều kiện sử dụng 78 2.2.5.5. Ví dụ minh hoạ 78 2.2.6. Kĩ thuật khăn trải bàn 81 2.2.6.1. Cách tiến hành 81 2.2.6.2. Ưu điểm và hạn chế 82 2.2.6.3. Ví dụ minh hoạ 82 2.2.7. Kĩ thuật KWL và KWLH 83 2.2.7.1. Cách tiến hành 83 2.2.7.2. Ưu điểm và hạn chế 84 2.2.7.3. Ví dụ minh hoạ 84 2.2.8. Kĩ thuật phòng tranh 85 2.2.8.1. Cách tiến hành 85 2.2.8.2. Ưu điểm và hạn chế 85 2.2.8.3. Ví dụ minh hoạ 86 2.2.9. Kĩ thuật sơ đồ tư duy 86 5
6. 2.2.9.1. Cách tiến hành 87 2.2.9.2. Ưu điểm và hạn chế 88 2.2.9.3. Ví dụ minh hoạ 88 Nội dung 3. Lựa chọn, sử dụng phương pháp và kĩ thuật dạy học chủ đề trong môn toán 90 3.1. Chiến lược dạy học, giáo dục chủ đề, bài học 90 3.2. Cơ sở lựa chọn, sử dụng phương pháp và kĩ thuật dạy học phát triển phẩm chất, năng lực học sinh 92 3.2.1. Mục tiêu dạy học 92 3.2.2. Đặc điểm của nội dung dạy học 93 3.2.3. Đặc điểm của PP, KTDH 93 3.2.4. Một số cơ sở khác 93 3.3. Quy trình lựa chọn, sử dụng phương pháp và kĩ thuật dạy học chủ đề (bài học) 93 3.3.1. Xác định mục tiêu dạy học 94 3.3.2. Lựa chọn và xây dựng nội dung dạy học 95 3.3.3. Xác định phương pháp, kĩ thuật dạy học và phương tiện dạy học 96 3.3.4. Thiết kế tiến trình dạy học/ hoạt động 96 3.4. Đánh giá việc lựa chọn, sử dụng phương pháp và kĩ thuật dạy học cho một chủ đề (bài học) 98 Phụ lục 102 Phụ lục 1. Kế hoạch bài dạy minh hoạ 102 Phụ lục 2. Kế hoạch hỗ trợ đồng nghiệp 122 Phụ lục 3. Khung kế hoạch bài dạy 135 Đánh giá khóa học 138 Danh mục tài liệu tham khảo 142 6
7. BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM CHƯƠNG TRÌNH ETEP THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH TÀI LIỆU HƯỚNG DẪN BỒI DƯỠNG GIÁO VIÊN PHỔ THÔNG CỐT CÁN (Bồi dưỡng trực tiếp) MÔ ĐUN 2 SỬ DỤNG PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC VÀ GIÁO DỤC PHÁT TRIỂN PHẨM CHẤT, NĂNG LỰC HỌC SINH TRUNG HỌC CƠ SỞ MÔN TOÁN Thành phố Hồ Chí Minh - năm 2020