Tài liệu Hướng dẫn bồi dưỡng giáo viên phổ thông cốt cán - Mô đun 2: Sử dụng phương pháp dạy học và giáo dục phát triển phẩm chất, năng lực học sinh THPT môn Toán

Nội dung text: Tài liệu Hướng dẫn bồi dưỡng giáo viên phổ thông cốt cán - Mô đun 2: Sử dụng phương pháp dạy học và giáo dục phát triển phẩm chất, năng lực học sinh THPT môn Toán

1. BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM CHƯƠNG TRÌNH ETEP THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH TÀI LIỆU HƯỚNG DẪN BỒI DƯỠNG GIÁO VIÊN PHỔ THÔNG CỐT CÁN (Bồi dưỡng trực tiếp) MÔ ĐUN 2 SỬ DỤNG PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC VÀ GIÁO DỤC PHÁT TRIỂN PHẨM CHẤT, NĂNG LỰC HỌC SINH TRUNG HỌC PHỔ THÔNG MÔN TOÁN Thành phố Hồ Chí Minh - năm 2020
2. B AO T~O TRUONG DAI HOC SV PRAM CHVdNG TRiNH ETEP THANH PH6 H6 cHi MINH TAl LIEU. HUONG DAN BOI DUONG GIAo vrEN PH6 THONG c6T cAN (B6i du5ng trvc tiSp) MO DUN 2 SU DUNG. PHUONG PHAP DA. Y HOC . VA GIAO DUC . PHAT TRIEN PHAM CHAT, NANG Ll)'C HQC SINH TRUNG HQC PHO THONG MONTOAN Da. i die.n Ban bien soan. Chu bien TS. Nguy~n Thj Nga Thanh phfi HA Chi Minh - nam 2020
3. MỤC LỤC Ban biên soạn tài liệu 7 Kí hiệu viết tắt 8 Chú giải thuật ngữ 9 Đề cương chi tiết 10 1. Giới thiệu tổng quan về mô đun 10 2. Yêu cầu cần đạt của mô đun 10 3. Nội dung chính 11 4. Tổ chức hoạt động bồi dưỡng 11 Nội dung 1. Những vấn đề chung về phương pháp dạy học và giáo dục phát triển phẩm chất, năng lực 27 Nội dung 2. Các phương pháp dạy học phát triển phẩm chất, năng lực học sinh trong môn toán ở trung học phổ thông 28 Nội dung 3. Lựa chọn và sử dụng phương pháp, kĩ thuật dạy học một chủ đề trong môn toán ở trung học phổ thông 32 Nội dung 4. Xây dựng kế hoạch hỗ trợ đồng nghiệp tại trường và địa phương . 33 5. Tài liệu đọc 37 Nội dung 1. Những vấn đề chung về phương pháp dạy học và giáo dục phát triển phẩm chất, năng lực 37 1.1. Khái quát về dạy học và giáo dục phát triển phẩm chất, năng lực 37 1.1.1. Phẩm chất và năng lực trong chương trình giáo dục phổ thông 2018 37 1.1.1.1. Phẩm chất trong chương trình giáo dục phổ thông 2018 38 1.1.1.2. Năng lực trong chương trình giáo dục phổ thông 2018 38 1.1.2. Các yếu tố ảnh hưởng đến sự hình thành và phát triển phẩm chất, năng lực 38 1.1.3. Dạy học và giáo dục phát triển phẩm chất, năng lực 39 1.1.3.1. So sánh dạy học tiếp cận nội dung và dạy học phát triển phẩm chất, năng lực 39 3
4. 1.1.3.2. Các nguyên tắc dạy học và giáo dục phát triển phẩm chất, năng lực . 41 1.1.3.3. Yêu cầu đối với giáo viên trong việc tổ chức hoạt động dạy học và giáo dục phát triển phẩm chất, năng lực 44 1.2. Xu hướng hiện đại về phương pháp dạy học và giáo dục phát triển phẩm chất, năng lực 47 1.2.1. Phương pháp dạy học và giáo dục 47 1.2.2. Xu hướng hiện đại về phương pháp, kĩ thuật dạy học phát triển phẩm chất, năng lực 47 1.2.3. Một số phương pháp, kĩ thuật dạy học phát triển phẩm chất, năng lực theo xu hướng hiện đại 48 1.2.3.1. Dạy học hợp tác 48 1.2.3.2. Dạy học khám phá 51 1.2.3.3. Dạy học giải quyết vấn đề 53 1.2.3.4. Dạy học dựa trên dự án 54 1.2.3.5. Kĩ thuật dạy học 57 Nội dung 2. Các phương pháp dạy học phát triển phẩm chất, năng lực học sinh trung học phổ thông trong môn toán 59 2.1. Môn toán trong chương trình giáo dục phổ thông 2018 59 2.1.1. Đặc điểm của môn toán 59 2.1.1.1. Vị trí của môn toán trong chương trình giáo dục phổ thông 59 2.1.1.2. Cấu trúc 59 2.1.1.3. Quan hệ của môn toán đối với các môn học và hoạt động giáo dục khác 59 2.1.2. Mục tiêu, yêu cầu cần đạt của môn toán 60 2.1.2.1. Mục tiêu của môn toán 60 2.1.2.2. Yêu cầu cần đạt của môn toán 60 2.1.3. Định hướng về phương pháp và kĩ thuật dạy học phát triển phẩm chất, năng lực cho học sinh trong môn toán 62 2.1.4. Quan hệ giữa yêu cầu cần đạt với nội dung dạy học, phương pháp và kĩ thuật dạy học trong môn toán 63 2.2. Một số phương pháp, kĩ thuật dạy học phát triển phẩm chất, năng lực học sinh trong môn toán 64 4
5. 2.2.1. Phương pháp dạy học truyền thống và phương pháp dạy học tích cực 64 2.2.2. Dạy học giải quyết vấn đề trong môn Toán 65 2.2.2.2. Ví dụ minh hoạ 66 2.2.3. Dạy học mô hình hoá toán học và dạy học bằng mô hình hoá toán học 68 2.2.3.1. Khái niệm 68 2.2.3.2. Cách tiến hành 68 2.2.3.3. Định hướng sử dụng 70 2.2.3.4. Điều kiện sử dụng 71 2.2.3.5. Ví dụ minh hoạ 71 2.2.4. Dạy học toán qua tranh luận khoa học 73 2.2.4.1. Khái niệm 73 2.2.4.2. Cách tiến hành 74 2.2.4.3. Định hướng sử dụng 75 2.2.4.4. Điều kiện sử dụng 75 2.2.4.5. Ví dụ minh hoạ 76 2.2.5. Dạy học toán qua hoạt động trải nghiệm 77 2.2.5.1. Khái niệm 77 2.2.3.2. Cách tiến hành 78 2.2.5.3. Định hướng sử dụng 79 2.2.5.4. Điều kiện sử dụng 79 2.2.5.5. Ví dụ minh hoạ 79 2.2.6. Kĩ thuật khăn trải bàn 81 2.2.6.1. Cách tiến hành 81 2.2.6.2. Ưu điểm và hạn chế 82 2.2.6.3. Ví dụ minh hoạ 82 2.2.7. Kĩ thuật KWL và KWLH 83 2.2.7.1. Cách tiến hành 83 2.2.7.2. Ưu điểm và hạn chế 83 2.2.7.3. Ví dụ minh hoạ 84 2.2.8. Kĩ thuật phòng tranh 85 2.2.8.1. Cách tiến hành 85 2.2.8.2. Ưu điểm và hạn chế 85 5
6. 2.2.8.3. Ví dụ minh hoạ 85 2.2.9. Kĩ thuật sơ đồ tư duy 86 2.2.9.1. Cách tiến hành 87 2.2.9.2. Ưu điểm và hạn chế 88 2.2.9.3. Ví dụ minh hoạ 88 Nội dung 3. Lựa chọn, sử dụng phương pháp và kĩ thuật dạy học chủ đề trong môn toán 90 3.1. Chiến lược dạy học, giáo dục chủ đề, bài học 90 3.2. Cơ sở lựa chọn, sử dụng phương pháp và kĩ thuật dạy học phát triển phẩm chất, năng lực học sinh 92 3.2.1. Mục tiêu dạy học 92 3.2.2. Đặc điểm của nội dung dạy học 93 3.2.3. Đặc điểm của phương pháp, kĩ thuật dạy học 93 3.2.4. Một số cơ sở khác 93 3.3. Quy trình lựa chọn, sử dụng phương pháp và kĩ thuật dạy học chủ đề (bài học) 93 3.3.1. Xác định mục tiêu dạy học 94 3.3.2. Lựa chọn và xây dựng nội dung dạy học 95 3.3.3. Xác định phương pháp, kĩ thuật dạy học và phương tiện dạy học 95 3.3.4. Thiết kế tiến trình dạy học/ hoạt động 96 3.4. Đánh giá việc lựa chọn, sử dụng phương pháp và kĩ thuật dạy học cho một chủ đề (bài học) 99 Phụ lục 103 Phụ lục 1. Kế hoạch bài dạy minh hoạ 103 Phụ lục 2. Kế hoạch hỗ trợ đồng nghiệp 117 Phụ lục 3. Khung kế hoạch bài dạy 131 Đánh giá khoá học 131 Danh mục tài liệu tham khảo 138 6
7. BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM CHƯƠNG TRÌNH ETEP THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH TÀI LIỆU HƯỚNG DẪN BỒI DƯỠNG GIÁO VIÊN PHỔ THÔNG CỐT CÁN (Bồi dưỡng trực tiếp) MÔ ĐUN 2 SỬ DỤNG PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC VÀ GIÁO DỤC PHÁT TRIỂN PHẨM CHẤT, NĂNG LỰC HỌC SINH TRUNG HỌC PHỔ THÔNG MÔN TOÁN Thành phố Hồ Chí Minh - năm 2020