Tuyển tập câu hỏi định tính Vật lý

Nội dung text: Tuyển tập câu hỏi định tính Vật lý

1. Nguyễn Quang Đông Tuyển tập Câu hỏi định tính vật lý Nguyễn Quang Đụng THÁI NGUYấN0 2010
2. Mục lục Câu hỏi H−ớng dẫn Lời nói đầu 2 1. Các câu hỏi phần cơ học 3 50 2. Các câu hỏi phần nhiệt học 19 67 3. Các câu hỏi phần điện từ 27 75 4. Các câu hỏi phần quang học 38 88 5. Các câu hỏi phần vật lý hạt nhân, 48 102 thiên văn học. Tài liệu tham khảo 104 Nguyễn Quang Đụng 1
3. Lời nói đầu Vật lý học là một môn học lý thú. Các hiện t−ợng vật lý xuất hiện và ứng dụng trong mọi mặt của đời sống, sản xuất. Để việc học vật lý đạt kết quả tốt, bên cạnh việc giải các bài tập tính toán thì việc vận dụng kiến thức để giải thích các hiện t−ợng thực tế đóng vai trò quan trọng để nâng cao chất l−ợng, tạo hứng thú cho học sinh trong học tập. Tập sách nhỏ này tập hợp một số câu hỏi định tính vật lý trong ch−ơng trình THPT, thuộc các phần: Cơ học, nhiệt học, điện từ, quang học và vật lý hạt nhân, thiên văn học. Các em học sinh h∙y cố gắng vận dụng kiến thức đ−ợc học để trả lời các câu hỏi và chỉ nên xem h−ớng dẫn giải để đối chiếu với câu trả lời của mình. Do thời gian và kinh nghiệm còn nhiều hạn chế, chắc chắn cuốn sách không tránh khỏi thiếu sót. Mong nhận đ−ợc sự góp ý của bạn đọc để sách đ−ợc hoàn thiện hơn. Chúc các em học sinh có nhiều niềm vui khi học vật lý và đạt đ−ợc kết quả cao trong học tập. Tác giả NGUYễN QUANG ĐÔNG ĐH Thái Nguyên Email: nguyenquangdongtn@gmail.com Mobile : 0974974888 Nguyễn Quang Đụng 2
4. Phần câu hỏi I. Các câu hỏi phần cơ học 1. Một phi công vũ trụ đang làm việc trong một khoang kín của tàu vũ trụ. Anh ta không biết là anh ta có chuyển động cùng với tàu vũ trụ trên quỹ đạo không. Cảm giác của anh ta có đúng không? Tại sao? 2. Một ng−ời đang thả cho thuyền của mình trôi trên sông. Anh ta phát hiện thấy có một cái bè gỗ trôi sát thuyền mình và đã quyết định chèo thuyền để tách khỏi bè gỗ. Hỏi trong tr−ờng hợp này chèo thuyền tiến lên phía tr−ớc hay giữ cho thuyền lùi lại phía sau (cùng một khoảng cách so với bè gỗ) có lợi hơn? Vì sao? 3. Từ tâm một cái đĩa đang quay ng−ời ta búng một viên bi lăn theo lòng màng đặt trên một bán kính của đĩa. Hỏi quỹ đạo của viên bi đối với đĩa và đối với Trái Đất có hình gì? 4. Hai em bé đứng ở hai đầu của một toa tàu đang chuyển động, cùng ném bóng về phía nhau. Coi động tác ném của cả hai đều giống nhau và tàu hoả chuyển động thẳng đều. Hỏi em bé nào bắt đ−ợc bóng tr−ớc: Em đứng đầu toa hay cuối toa? 5. Đặt một viên gạch lên trên mặt một tờ giấy rồi cho chúng rơi tự do. Hỏi trong quá trình rơi viên gạch có “đè” lên tờ giấy không? Câu trả lời sẽ nh− thế nào nếu cho chúng rơi trong không khí? 6. Để các tia n−ớc từ các bánh xe đạp không thể bắn vào ng−ời đi xe, phía trên bánh xe ng−ời ta gắn những cái chắn bùn. Khi đó phải gắn những cái chắn bùn nh− thế nào? 7. Quan sát những tia lửa đỏ (Thực chất là những hạt bụi đá mài) bắn ra khi mài một vật kim loại trên một đá mài quay tròn, hình ảnh đó cho ta liên t−ởng đến đại l−ợng vật lý nào của chuyển động tròn? 8. Một vệ tinh phải có chu kỳ quay là bao nhiêu để nó trở thành vệ tinh địa tĩnh của Trái Đất? Nguyễn Quang Đụng 3
5. 9. Quan sát một bánh xe đạp đang lăn trên đ−ờng ta thấy các nan hoa ở phía trên trục quay đang quay nh− hoà vào nhau, trong khi đó ta lại có thể phân biệt từng nan hoa ở phần d−ới của trục bánh xe. Hãy giải thích? 10. Một hành khách đi trên xe buýt cho biết, khi xe còn ít khách khi qua chỗ đ−ờng xấu, xe bị xóc nhiều làm ng−ời ngồi trên xe rất khó chịu. Nh−ng khi xe đã đông khách, lại thấy êm hơn kể cả khi qua những chỗ đ−ờng xấu. Cảm giác ấy có đúng không? Hãy giải thích? 11. Trong cuốn sách “Vật lý vui”, tác giả IA Perenman có đề cập đến “Ph−ơng pháp rẻ nhất để du lịch”. Đó là chỉ cần đ−ợc nâng cao khỏi mặt đất nhờ một khí cầu, chờ đến khi Trái Đất quay đến vị trí mong muốn rồi hạ xuống! Ph−ơng pháp đó có thể thực hiện đ−ợc không? Hãy giải thích. 12. Lực hút của Mặt Trời lên Mặt Trăng lớn hơn lực hút của Trái Đất lên Mặt Trăng khoảng hai lần. Nh−ng tại sao Mặt Trăng lại là vệ tinh của Trái Đất mà nó không phải là hành tinh quay quanh Mặt Trời? 13. Tại sao khi dùng cân đòn không thể phát hiện đ−ợc sự thay đổi trọng l−ợng của các vật khi di chuyển từ nơi này sang nơi khác trên Trái Đất? 14. Có thể làm cho số chỉ của lực kế nhỏ hơn hoặc lớn hơn trọng l−ợng một vật treo vào nó không? 15. Bôi dầu mỡ có tác dụng làm giảm ma sát. Nh−ng tại sao ng−ời ta không bôi dầu cho các thanh ray đ−ờng sắt? 16. Trong những thí nghiệm chế tạo đạn của ngành kĩ thuật quân sự ng−ời ta thấy viên đạn hình nón luôn bay xa hơn viên đạn hình cầu trong những điều kiện nh− nhau. Hãy giải thích tại sao? 17. Một quả bóng nếu bơm căng quá khi đá sẽ rất khó khăn, thậm chí cầu thủ có thể bị đau chân khi đá vào quả bóng này. Vì sao vậy? 18. Một vật nặng 10 kg đ−ợc đặt trên đĩa cân của một cái cân lò xo. Cân đ−ợc đặt trong thang máy. Hỏi cân sẽ chỉ bao nhiêu nếu thang máy rơi tự do? Nguyễn Quang Đụng 4
6. 19. Một khẩu súng tiểu liên đặt nòng súng theo ph−ơng ngang. Khi súng bắn ra một viên đạn, cái gì sẽ rơi xuống đất tr−ớc: đầu đạn hay vỏ đạn (catút)? Bỏ qua sức cản của không khí. 20. Một cậu bé từ trong toa xe lửa đang chuyển động, ném ra theo ph−ơng ngang một mẩu phấn theo h−ớng ng−ợc với h−ớng chuyển động của tàu với tốc độ bằng tốc độ của tàu. Viên phấn sẽ chuyển động thế nào đối với tàu và đối với ng−ời đứng d−ới đất? 21. Khi gập khuỷu tay ta có thể nâng đ−ợc một vật nặng hơn so với tr−ờng hợp duỗi thẳng tay theo ph−ơng ngang. Tại sao? 22. Những công nhân khi vác những bao hàng nặng, họ th−ờng chúi ng−ời về phía tr−ớc một chút. Hãy giải thích vì sao? 23. Ng−ời ta th−ờng nói: “Không thể tự nắm tóc mình mà nhấc mình lên đ−ợc”. Câu nói này có cơ sở khoa học không? Hãy giải thích? 24. Một nhà du hành vũ trụ đã ra ngoài không gian vũ trụ, sau khi làm việc, họ muốn trở lại con tàu của mình. Làm thế nào có thể di chuyển về phía con tàu, khi mà trong không gian vũ trụ không có vật nào có thể đạp chân lên đó mà đẩy cả. Hãy tìm một ph−ơng án giúp các nhà du hành vũ trụ ? 25. Vì sao các sân bay vũ trụ th−ờng đặt ở những nơi gần với xích đạo và ng−ời ta luôn phóng các vệ tinh nhân tạo cùng chiều với chiều quay của Trái Đất ? 26. Ng−ời ta vác một bó củi lên tầng ba rồi đốt bó củi đó. Khi mang bó củi lên tầng 3, bó củi đã có một thế năng. Khi ta đốt bó củi, vì năng l−ợng không thể tự mất đi nên phần thế năng mà bó củi thu đ−ợc cũng phải biến thành nhiệt. Vậy khi đốt củi càng cao thì nhiệt l−ợng tỏa ra càng lớn. Điều khẳng định đó có đúng không ? Giải thích ? 27. Một quả bóng sau khi đạp xuống sàn nhà, nó nảy lên cao hơn so với vị trí ban đầu. Hỏi phải làm nh− thế nào để bóng có thể nảy đ−ợc nh− vậy? 28. Để có thể tung ng−ời lên cao, các diễn viên xiếc đã làm nh− sau: Một diễn viên đứng ở đầu một tấm ván đặt trên giá đỡ, đầu kia của tấm ván đ−ợc nâng Nguyễn Quang Đụng 5
7. Nguyễn Quang Đông Tuyển tập Câu hỏi định tính vật lý Nguyễn Quang Đụng THÁI NGUYấN0 2010